| Предыдущая тема :: Следующая тема |
| Автор |
Сообщение |
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
 Добавлено: 19 Oct 2023, Thu, 1:11 Заголовок сообщения: былы СЛОНІМ - горад кляштараў: Касьцёл Божага Цела & кляштар канонікаў лятэранскіх |
 |
|
У 1593 г. Леў Сапега (1557-1633), канцьлер літоўскі. і стараста слонімскі, заснаваў мураваны фарны касьцёл, разьмешчаны ў цэнтры новай, левабярэжнай часткі горада, ідучы ад Рынку цераз замак да новазбудаванага маста да дарогі, з другога боку да Новая Замкавая вуліца.
У 1633 г. яна была ўжо часткова абсталявана, хоць яшчэ заставаліся скляпеньні».
Пасьля сьмерці фундатара абавязак па працягу будаўніцтва ўзяў на сябе яго сын Ян Станіслаў Сапега (1589-1635), маршалак літоўскі, які працягваў маёнтак Дарэва ў Слонімскім павеце ў складзе царкоўнага надзелу, але заўчасная сьмерць перашкодзіла яму дабудаваць храм.
Канчаткова справы бацькі й брата завяршыў у 1635 г. малодшы з сыноў Льва — падканцьлер літоўскі Казімір Леў Сапега (1609-1656).
Да сярэдзіны XVІІ стагодзьдзя касьцёл служыў навырмальнай філіяй парафіі й знаходзіўся пад кіраўніцтвам дыяцэзіяльных сьвятароў.
У 1650 г. Казімір Леў Сапега перадаў яго канонікам латэранскім рэгулярам, прынёс з Кракава 1 жніўня 1650 г., атрымаўшы на сваю фундацыю згоду караля Яна Казіміра, а 20 кастрычніка таго ж году згоду віленскага біскупа Jeżі Tyszkіewіcza.
Існуючых касьцёльных падмуркаў было недастаткова для належнага разьвіцьця манаскай установы, таму ў 1653 г. генэральны капітул латэранскіх канонікаў нават разглядаў магчымасьць пакінуць слонімскую фундацыю. Фундатар перашкодзіў гэтаму павялічыўшы фундацыю гаспадаркі Цывіньскіх і працэнты да 8000 злотых, што было зацьверджана каралём Янам Казімірам у 1654 г.
Касьцёл
Верагодна, касьцёл моцна пацярпеў падчас маскоўскай вайны, калі ў 1655 г. войскі князя Аляксея Трубяцкога занялі й спалілі Слонім. Верагодна, рэканструкцыю, распачатую ў 1658 г., праводзіў італьянскі прараб, прысланы з Кракава, але зьвестак аб аб’ёме й характары гэтых прац няма.
Інвэнтар, падрыхтаваны, верагодна, у 1697 г. паказвае, што ўнутры было чатыры альтары. Манастырскія стойлы, імправізаваны амбон, два парафіяльныя сталы, простыя сталярныя лаўкі, музычны хор з пазытывам.
Абодва альтары не мелі рэтаблаў, функцыю якіх выконвалі карціны ў разьбяных рамах галоўнага альтара: Хрыстус Укрыжаваны й меншы св. Марыі Магдалены, справа — св. Аўгустына, а над ім Нараджэньне Найсьвяцейшай Панны Марыі: дзьве іншыя, верагодна, разьмешчаныя ў рукавах трансэпта, былі разьбяныя, двух’ярусныя, з малюнкамі: св. Міхала Арханёла й анёлаў і Беззаганнага Зачацьця, у другім — Панна Марыя зь Дзіцяткам у срэбраных сукенках і каронах і Ганна Самоцец, астатняе вісела на сьценах у прэсьбітэрыі, справа ад альтара — партрэт. Казіміра Льва Сапегі, на бакавых сьценах — Хрыстус у садзе й св. Аўгустына над амбонай была зьмешчана другая карціна св. Аўгустына, а пад хорам — Хрыстус Укрыжаваны й Уваскрасеньне, у сакрыстыі — яшчэ чатыры: вялікая карціна Збаўцы й меншыя: Хрыстус Укрыжаваны, Зьняцьце з Крыжа й Маці Божая Балесная. Над уваходам у рамцы быў намаляваны герб фундатара. на борце. Сярод каля дзясятка карцін у манастыры зафіксавана Каранаваньне Марыі «cum effіgіe fundatorіs». Астатняе абсталяваньне складалася зь сярэбраных сасудаў: 2 манстранцый, 6 келіхаў, 7 слоікаў, вялікай пазалочанай лямпы й двух сьвецкіх прадметаў, якія называюцца «старазьвецкімі паясамі з ружовага золата».
Багаты набор літургічнага адзеньня складаўся з 35 арнатаў і 7 кап. У 1768 г. італьянскім жывапісцам заплацілі за 10 карцін і 8 гравюр» У 1771 і 1776 гадах быў адрамантаваны арган, у 1776 годзе зашклёныя вокны й пакрыта бляхай званіцы, у 1783 годзе адноўлены росьпісы ў вялікім альтары. Падчас візытацыі ў 1782 г. касьцёл быў вельмі занядбаны: дах быў пашкоджаны, унутры брудна, з пашкоджанай падлогай, арганам і лаўкамі. Драўляны будынак манастыра называўся хаўтурай. У 1797 г. пачаўся генэральны рамонт, магчыма, спалучаны з рэканструкцыяй, бо Мікалай Піяна, згаданы ў справаздачах як архітэктар касьцёла, атрымаў, між іншым, плата за абрыс. У 1798 г. з гэтай жа крыніцы вядомы імёны майстроў: брыгадзіра Фабіяна, муляра Яна, цесьляра Дамініка й маляра Васілеўскага, які расьпісаў вялікі альтар і амбон: у той час была зроблена й новая падлога., касьцёл быў пафарбаваны, а дах пакрыты чарапіцай.
У 1800 г. біскуп Адам Клакоцкі асьвяціў адноўлены касьцёл.
У 1821 г. было скрадзена царкоўнае срэбра, і сьледзтва прывяло да аднаго са слонімскіх яўрэяў, але даказаць яму нічога не ўдалося. Былі страчаны: пазалочаная шкатулка, патэна й дзьве кароны з камянямі, сярэбраны крыж, пярсьцёнак з каменем, некалькі нітак пацерак і срэбны мэдальён
У 1830 г. стан касьцёла быў добрым., хоць сьцены патрабавалася пабяліць.Храм і прылеглая тэрыторыя могілкі й манастырскія будынкі былі абнесены сьцяной з дзьвюма брамамі, якія вялі ў царкву й манастыр.
Пры царкве стаяла драўляная званіца з чатырма званамі, а матэрыял для пабудовы мураванай ужо быў сабраны. Пасьля скасаваньня кляштара ў 1845 г. парафіяне й слонімскі дэкан кс. Ян Абаровіч беспасьпяхова дамагаўся, каб пасьлякананіцкі касьцёл выкарыстоўваўся як парафіяльны, але 23 ліпеня 1845 г. ён быў перададзены дзяржаўным уладам: 2 кастрычніка 1845 г. генэрал- губернатар выдаў загад аб вывазе ўбранства з касьцёл зачынены, а 30 кастрычніка 1845 г. мясцовы начальнік дакладвае, што былыя кляштарныя будынкі й касьцёл былі ахвяраваны праваслаўнай царкве.
У 1846 г. гарадзенскі землямер Юліян Малевіч падрыхтаваў абмеры — гарызантальныя праекцыі й від на фасады касьцёла й кляштара. У наступныя гады былі створаны два праекты перабудовы ў царкву ў русінска- бізантыйскім стылі, падрыхтаваныя ў 1849 г. архітэктарам з Гарадзенскай губерні Мікалаем Чагіным і ў 1855 г. віленскім епархіяльным архітэктарам Томашам Тышэцкім.
У 1858 г. пад кіраўніцтвам інжынера Гарадзенскага намесьніцтва архітэктара Леанарда Кшыжаноўскага апошняя была дабудавана й адначасова пабудавана цудоўная трох’ярусная мураваная званіца, накрытая высокім шатровым дахам, завершаным цыбулепадобным купалам..
У такім стане — як рада св. Спаса- Праабражэнская царква праіснавала да 1941 году, калі была значна пашкоджана, пра што сьведчыць зроблены ў той час фотаздымак.
У 1960 г. разбураны будынак і званіца, якая была ў цалкам добрым стане, былі зьнесены.
У канцы 1990- х гадоў на захаваных падмурках царквы пачалося будаўніцтва цяперашняга сабора св. Спаса, завершаны ў 2003 г.
Праект быў распрацаваны ў 1996 г. менскім архітэктарам Аляксандрам Кандратавым.
У новым храме дамінаваў вялікі цыбулепадобны купал, акружаны чатырма меншымі, але праекціроўшчык захаваў плян і ў некаторай ступені, таксама форма былога касьцёла й члененьне яго фасада. І
КЛЯШТАР
Верагодна, канонікі прыбылі ў Слонім на пачатку 1650 г. Казімір Леў Сапега выкарыстоўваў пад кляштарны пакой драўляны сядзібны дом Аляксандра Гілярыя Палубінскага, набыты для гэтай мэты, у наступныя гады быў пабудаваны драўляны кляштар, які, паводле справаздачы 1804 г., знаходзілася ў дрэнным стане, У той час плянавалася пабудаваць новую — мураваную
Ў 1813 г. была пабудавана новая, але драўляная, васьміпакаёвая. У 1825 г. намаганьнямі настаяцеля кляштара Караля Таўша быў пабудаваны мураваны двухпавярховы будынак на 24 пакоі й бібліятэчная заля. Пры манастыры дзейнічалі народнае й земскае вучылішчы. Народнае вучылішча пабудавана ў 1794 г., павятовае вучылішча заснавана ў 1797 г., у
1818 г. у 5 класах вучыліся 73 чал., у 1820-179 н.г.; у 1830 г. у 4 класах - 130; Пры вучылішчы існавала таксама бібліятэка й інтэрнат на 10 вучняў, фундаваны біскупам Гедэонам Гарбацкім, каад’ютарам Пінска- Тураўскай грэка- каталіцкай епархіі ў 1769-1784 г. Каля 1846 г. будынак школы й бібліятэка былі часткова разбураны згарэў³ 8. У манастыры за 1771 г. згадваецца пра будаўніцтва новай рэзыдэнцыі для настаяцеля. У 1830 г. апісваецца як значна разбураны драўляны будынак на цаґляных падмурках, з трыма пакоямі й парадным ганкам, які, як і школьныя будынкі, патрабаваў рамонту. З самага пачатку сваёй прысутнасьці ў Слоніме канонікі апекаваліся шпіталем, які ўтрымліваўся з фундуша, дадзенага 14 красавіка 1653 г. каралём Янам Казімірам. Слонімскі канонік адміністрацыйна належаў да Кракаўскага збору, а з 1796 г. да створанай у тым жа годзе Літоўска- Маскальскай правінцыі.
У 1658 г. у манастыры было 2 манахі, у 1697-5, у 1703-8 гг. 1730-5, піс. 1751-6, в.р.1767-8, 1772-7, в.1785-9, в. 1796 -6, 1804-9, 1808-7, у 1817-4, у 1818-5, у 1820-4, у 1825 -4 альбо 5, у 1828-6 г.п. 1830 і 1833 — 9, у 1835 — 8, піс. 1840- прыбл. 20 Пробашчамі былі, між іншым: Фрыгдыян Гавароўскі (пам. 9 чэрвеня 1650), Казімір Каўнацкі (1650-1653), Хрызастом Баркоўскі (1653-1658), Аляксандар Галінскі (1658-1675), Міхал Мацей Русецкі (1675-1685)., Станіслаў Карыцкі (1685-1688), Адам Аўгустын Малахоўскі (1688-1691), Марцэлі Влашкевіч (1695-1697), Альбэрт Пудлоўскі (1697-1700), Шымон Завадзкі (1700-1703), Казімір Савіцкі (1703-1706), Бальтазар Палушкевіч (1706-1709), Ян Мацкевіч (1709-1715). Ян Рудніцкі (1715-1722), Казімір Сланескі (1722-1726), Ян Шатрава (1726-1747). Антоні Браніцкі (1747-1751), Рэмігіюш Палачэўскі (1754-1762), Антоні Выбраноўскі (1764-1676), Гжэгаж Пачароўскі (1776-1777), Юзэф Ільдэфонс Паўлікоўскі (1777-1796), Фірміян Качароўскі (1796-1801), Рэ Мігіуш Сабешчанскі (1801-1808), Патрык Янкоўскі (1817). Караль Таўш (таксама пішацца Tchaus, Thausz, 1822-1830), Юзэф Славочынскі (1833). Прыёрамі кляштара былі, між іншым: Станіслаў Качварскі (1697), Геркулан Шафранковіч (1700), Якуб Завадзкі (1703), зноў Геркулан Шафранковіч (1700), св. Міхала й св Антоній; 3. з выявамі св Ганны й св Барбары, 4. увенчаны сярэбранай скульптурай анёла, з росьпісам св. Аўгустына й св Моніка. Блізкія стылістычныя рысы мелі тагачасныя разьбяны амбон і манаскія стойлы, размаляваныя. у блакітным колеры, з выявамі сьвятых з ордэна латэранскіх канонікаў, разьмешчаных ззаду. 12- галасны арган, пабудаваны незадоўга да 1830 г. Званы (2), пасьля роспуску, ахвяраваныя касьцёлу св. Андрэя ў Слоніме: 1. з рэльефнай выявай св. Казіміра й надпіс: 1652 г. Казімір Леў Сапега Procancellarіus M.D.L. Orsanensіs Capіtaneus Me fіerі fecіt; 2. з надпісам: Іn honorem Sanctae Trіnіtatіs me fecіt Jacob Hesіg Regіomontі Anno 3. Накід мастацкай праблематыкі Раньнябарочны касьцёл латэранскіх канонікаў у Слоніме, хоць і неаднаразова згадваўся ў літаратуры, дагэтуль ня быў аб’ектам манаграфічнага дасьледаваньня, чым тлумачыцца тое, што толькі цяпер ён атаясамліваецца з мураваным фарным касьцёлам, пабудова якога пачаты ў 1593 г. Львом Сапегам і завершаны ў 1635 г. яго сынам Казімірам Львом. Сярод нешматлікіх іканаграфічных зьвестак можна адзначыць рысункі абмераў да праектаў пераўтварэньня храма ў праваслаўны, падрыхтаваныя ў 1849 г. Мікалаем Чагіным і ў 1855 г. Томашам Тышэцкім, а таксама ксілаграфію 1884 г., верагодна, паводле малюнка Эдварда Паўловіча, агульны выгляд касьцёла з паўднёвага захаду й ананімны малюнак другой паловы ХІХ ст., на якім адлюстраваны паўднёва- заходнія ўзвышшы. Стан пасьля перабудовы пад праваслаўную царкву ў 1858 г. задакумэнтаваны некалькімі фотаздымкамі канца ХІХ ст. і першага польскага пэрыяду. 20 ст Аднак ні ў адной са згаданых вышэй крыніц інтэр’ер не адлюстраваны. 553-556 549 557-563 565 Немагчымасьць правядзеньня архітэктурных дасьледаваньняў неіснуючага храма не дазваляе паўнавартасна прааналізаваць яго, але іканаграфічныя й апісальныя матэрыялы даюць дастаткова дадзеных для ўзнаўленьня зьнешняга выгляду будынка. Ён меў простую, прапарцыянальную форму, вельмі блізкую да формы касьцёла ў Кшэменіцы, пабудаванага ў 1619 г. - прыбл. 1629 [/b]
Крыніца: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego / redakcja naukowa: Maria Kałamajska-Saeed. T. 3 : Miasto Słonim. — 2013. — 218 с., [160] л. іл. /старонка 131-137/
.jpg) увеличить до 1200x750
 увеличить до 1101x1200
Последний раз редактировалось: Nikolai (23 Oct 2023, Mon, 21:40), всего редактировалось 1 раз |
|
| Вернуться к началу |
|
 |
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
|
| Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
|
| Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
|
| Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
| Добавлено: 31 Oct 2023, Tue, 1:02 Заголовок сообщения: |
|
|
Касьцёл пасьля перабудовы яго ў расейскую царкву
Выявы ваеннага часу (2-я Сусьветная)
(з розных інтэрнэт крыніц)
 |
|
| Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
|
| Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 100
|
|
| Вернуться к началу |
|
|
|
|
|
|
|
|
Вы не можете начинать темы
Вы не можете отвечать на сообщения
Вы не можете редактировать свои сообщения
Вы не можете удалять свои сообщения
Вы не можете голосовать в опросах
Вы не можете вкладывать файлы
Вы не можете скачивать файлы
|
|
FAQ
Поиск
Пользователи
Группы
Регистрация
Профиль
Войти и проверить личные сообщения
Вход
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_9706.jpg)
.jpg)
