Форум сайта «Глобус Беларуси»

[GlobusBelarusi]

Активный участник нашего форума Давид из Могилева (мои ему благодарности)
перевел несколько надгробий, сфотографированных мною на различных еврейских
кладбищах по всей Беларуси.

На мой взгляд, получилась интересная подборка:
--------------------------------------------------------------------------------------------

жанчына сьціплая і правільная
пані Фрума Лея
дачка пана Дова
(першая літара нябачная...) "...аярская"
(далей таксама незразумела) 5680 - 1920


мужчына прамы і паважаны
пан Пэсах сын Шалома
Гельфонд
памёр у першы дзень месяца Ійяр
5684 году ад стварэньня
(05.05.1924 па грыгарыянскі)


камень стаіць да гары нагамі, ці проста фотку перавярнуць трэба
але трава схавала верхнюю частку, таму галоўнае і не разабраць неяк : (
ды й палова літар ня бачна : (
а камень цікавы, ня простага чалавека


пан Ісраэль сын Йегуды Лейба Кац
9 Адар2 5605 ад стварэньня
(18.05.1845 па грыгарыянскі)


зноўку той жа перавернуты камень... тэкст бачны лепей, але толькі
адіночныя словы...
падобна на нейкі памінальны тэкст, накшталт малітвы.


падвоены камень (мяркую для мужа і жонкі)
праваруч:
мужчына вялікі і прамы
(неразборліва)
Йосэф сын Цві (далей і да канца не разабраць : (
леваруч:
жанчына сьціплая (неразборліва)
Хая (далей неразборліва)
дзень першы месяца Шват
5597 (ці 5577)
(07.01.1837 ці 18.01.1817)


Камень на памяць
аб
сьмерці маёй маці,
маёй настаўніцы, пані
Шэйны Малкі
якая памерла ў дзень 9
тішрэя (гэта месяц такі) 5628 года ад стварэньня
(08.10.1867)


наша дарагая маці,
карона нашай галавы
Хая дачка пана Цві, вечная памяць яму,
Шнітман
памерла 19 Ійяра 5740 года
(05.05.1980, і зноўку не супадае з датай на камяні, там стаіць
05.05.1979. т.е. грыгарыянскі год напсіаны няверна, бо калі б памылка
была з габрэйскім годам, то не супала бы з 05.05. ;)


(падвоены помнік)
праваруч:
мужчына важны, айцец наш дарагі
пан Зэев сын пана Ідэля Коэна, вечная памяць яму,
Батвінік
памёр 4 Ійяра года 5743 (17.04.1983)
леваруч:
горка нам, тым, што бласлаўляюць
карону нашай дарагой маці і жонкі
Сары Боны дачкі пана Залмана, вечная памяць яму,
Батвінік
якая памёрла 10 дню Хешвана
РіРѕРґР° 5743 (27.10.1982)


наш айцец і настаўнік, карона нашай галавы,
з верай займаўшыйся справамі абшчыны
Йегуда Лейб сын Мордэхая
Лаферот
прыабшчыўся к свайму народу ў апошнія дні
месяца Шват года 5689
(пачатак лютага 1929)


дарагая маці
карона нашай галавы
(Імя так добра напісана, але прачытаць усё роўна не магу :( фамілія
накшталт Салонік, ці нешта падобнае
памёрла ў апошні дзень пэсаха ў год 5663
(22 Нісана 5663 - 19.04.1903)


пан Нейман
Йекутіэль сын
Йаакова, вечная памяць яму, памер
27 Тэвета 5612
(19.01.1852)


1948 - 5709
(неразборліва)
Этіль дачка пана Хаіма
Йосефа
(фамілія наразборліва)

[Zmicier]

прабачце маю непісменнасць, а гэта ідыш ці яўрыт?
Топік цікавы. Каб яшчэ сп. Давід пачытаў драўляныя помнікі, што ў м. Ленін?

[Татьяна]

[Давид]

Зьміцеру: ну ад чаго ж непясьменнасьць. чалавек не абавязаны ведаць усе тонкасьці іншых культур. Мне вось пашанцавала вырасьці на мяжы : ) таму для мяне абедзьве культуры і абодва народа родныя : )
але, помнікі ў большасьці сваёй на іўрыце, ужо лянуюся пераглядаць усе па новай, але наколькі я помню ідышных тут не было. Дый у Беларусі яны былі рэдкасьцю, гэта мода нямецкая ды іншых краін, дзе была габрэйская рэфармацыя. А нашы традыцыйна ўжывалі іўрыт (сьвятую мову) толькі ў асобых выпадках (для вучобы, малітвы, на могілках і г.д.), а размаўлялі на ідыш, бо лічылі, што нельга прыніжаць сьвятую мову штодзённымі размовамі аб тым, хто каго сустрэў, ці ў каго краму абрабавалі : )
дарэчы беларускія габрэі сярод іншых дагэтуль завуцца літвакамі ; )

што да драўляных помнікаў, магу паспрабаваць, толькі трэба добрай якасьці здымкі, каб літары было бачна :-/
дасылайце здымкі на пошту, паспрабую штосьці разабраць : ) hitrylis13@gmail.com

Тацьцяне: так, вельмі кранае... і наогул у габрэяў на вельмі высокім месцы стаіць павага да бацькоў і старэйшых. Напрыклад традыцыйна дзеці павінны ўставаць, калі ў пакой уваходзяць бацькі, забараняецца весьці спрэчкі з бацькамі, чыніць ім крыўду ці боль. І нажаль у перакладе нельга перадаць усяго сэнсу скрытага ў словах "кэтэр рошэйну" (карона нашай галавы), бо ў 2 словах перадан і гонар мець такую маці, і павага дя яе, страх перад ёю, прызнаньне за ёю статуса главы... Нэта сапраўды ўміляе, і вызывае павагу : )

вось. і наогул было нават самаму вельмі цікава пачытаць, знайшоў шмат новага : ) а то ў самаго рукі ніяк не даходзілі

[Zmicier]

Давід, глядзіце пошту, калі ласка. Даслаў тое-сёе.

[Давид]

выбачайце, што адказваю толькі зараз, у нас зараз сьвяты йдуць чарадой, таму амаль не было часу ў пошту зазірнуць
але сёньня пераклаў усё, што адолеў.
дасылаю вам на пошту, бо няма часу афармляць сюды з малюнкамі і г.д.

дарэчы апошні помнік вельмі самотны.... аж сэрца шчэміць, калі чытаеш...

[Zmicier]

Дзякуй, Давід! Пачытаю і аформлю сам. З павагай.

[Варвара]

[Zmicier]

Нарэшце знайшоў час, каб аформіць пераклады габрэйскіх помнікаў на старажытных могілках у м. Ленін (http://globustut.by/lenin/evr_graves_gallery.htm), выкананыя Давідам (за што яму асобны дзякуй). Цікава, што драўляныя помнікі захаваліся з даваеннага часу. Надпісы ўзнёслыя і разнастайныя, вельмі цікава чытаць.

Мужчына прамы і паважаны
і меўшы трапятаньне перад Б-гам
Мошэ Хаім
сын (незразумелае нейкае імя...)
Слуцкі
памёр 22га Ійяра
5693 РіРѕРґР°
(18.05.1933 па грыгарыянскаму)


пастаўлена на дзень,
горкі дзень
слёз па
нашаму айцу Натану-
Ійхаку сыну пана
Мордэхая, вечная памяць аб ім,
памёр у нядзелю 26га Адар І
5681 РіРѕРґР°
(06.03.1921 па грыгарыянскаму)


Сьведка гэты курган (1) пад ім
пахаваны чалавек дасканалы і прамы
які атрымліваў асалоду (іншымі словамі "карміў сябе") ад працы сваіх рук (2)
пан Хаім Міхель сын пана Іцхака Голов
ва ўзросьце 57 год дней яго жыцьця адышоў
у краіну вечнага жыцьця у панядзелак
8га Швата 5681 года
(17.01.1921 па грыгарыянскаму)

1-цытата з Торы/Бібліі, Бэрэшіт 31:52
2-цытата з кнігі "Ора вэ-Сімха" (сьвет і радасьць) 1898, 4я частка, ст. 32
Аўтар кнігі Райнес Іцхак Якаў, 1839-1915, равін, заснавацель руха Мізрахі
атрымаў равінскі тытул у Валожынскай йешыве
http://www.eleven.co.il/article/13484


Сьведка гэты курган (1) пад ім
пахаваны чалавек прамы
малады ў яго дні
Дов-Бэр, чыя душа
ўзьнеслася на Нябёсы ў дзень
суботні 2га дня месяца Менахем Ав
5680 РіРѕРґР°
(17.07.1920 па грыгарыянскаму)


вельмі цяжка нешта разабраць.... (можа ёсьць здымак лепшай якасьці?) - на жаль, гэта адзіны здымак

Муж і жонка, якія мелі трапятаньне перад Б-гам, адышлі ў свае дні
па іх знаходзімся мы ў сьлязах
(не разабраць)
шкада тых, хто страчаны і не знаходзіцца (зараз з намі) (3)
наша маці пані (нейкае незразумелае імя)
наш айцец і настаўнік пан Йосэф
далей неразборліва нешта памінальнае і даты сьмерці

3-цытата Р· Вавілонскага Талмуда (трактат Сангедрін СЃС‚. 111Р°): חבל על
דאבדין ולא משתבחין[/b]


Сьведка гэты курган (1) пад ім
пахаваны і захаваны чалавек дасканалы
і прамы, малады ў яго дні
пан Йегошуа сын Боруха
узнеслася яго душа
(далей ужо не разабраць....)
чацьвер 15га Кіслева 5668 года
(21.11.1907 па грыгарыянскаму)



Чалавек дасканалы і прамы,
які меў трапятаньне перад Б-гам,
які карміў сябе
працай сваіх рук,
рав Мошэ сын Аляксандра левіта
Драфон
памёр у чацьвер 27га
дня месяца Тішрэй
5690 РіРѕРґР°
(31.10.1929 па грыгарыянскаму)


Сьведка гэты курган і гэты помнік (1)
аб хлопчыке любым і добрым,
радасьці сваіх бацькоў
Аврагам сын Аарона Перельман
прыгожая галінка абарвана
у аўторак 21га дня месяца Мархешван
5678 РіРѕРґР°
(06.11.1907 па грыгарыянскаму)