Форум сайта «Глобус Беларуси»

[Валацуга]

Мой родны кут, як ты мне мілы!..
Забыць цябе не маю сілы!
Не раз, утомлены дарогай,
Жыццём вясны мае убогай,
К табе я ў думках залятаю
І там душою спачываю.

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

Дарогі, вечныя дарогі!
Знаць, вам спрадвеку самі богі,
Калі красёнцы жыцця ткалі,
І вашы лёсы вызначалі,
Няма канца вам, ні супыну;
Вы жывы кожную часіну,
То задуменны, смутна строгі,
Як след захованай трывогі,

увеличить до 1200x900

То поўны чараў спадзявання,
То страхаў цёмнага знікання,
Калі душа свой лёс прачуе
І ноч нябыту зацянюе...
Дарогі, цёмныя дарогі!
Вы так маўклівы, вы так строгі!
Хто вас аблічыць? Хто вас змерыць?
Хто вашы звівы ўсе праверыць?
Хто вашы ходы абшукае?
Бо ўсё сваю дарогу мае!

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

У тым кутку, глухім і дзікім,
Стараннем дзядзькавым вялікім
І цяжкай працай хлебароба
Набыта розная надоба;
Ўсё зацвіло, загаманіла,
Бы жыватворчая тут сіла
Ад сну прыроду абудзіла.
Гумно паўнела з кожным годам,
І багацеў хлявец прыплодам,

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

І грош стаў лішні завадзіцца,
Было што есці, чым акрыцца,
Р† быў парадак, лад Сѓ хаце…

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

…Парэчча РґРѕР±СЂР° РјРЅРµ знаёма!
А колькі зелені там летам!
Як у вяночку, стаіць хата.
Грыбоў С– ягад — страх багата!..

увеличить до 1200x900

***
Парэчча — слаўная мясціна,
Куток прыгожы і вясёлы:
РЇРє РјРѕСЂР° — лес, СЏРє неба — долы,
Зіхціць у кветках лугавіна...
А колькі ягад і парэчак!
РЇРє пахне мёдам поле грэчак…

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

Цякла тут з лесу невялічка
Травой заросшая крынічка,
Абодва берагі каторай
Лазняк, ракітнік абступалі;
Бруіліся ў цяньку іх хвалі
І ў луг чуць значнаю разорай
Ішлі спакойна між чаротаў,
Рабілі многа заваротаў,
Аж покі ў Нёман не ўцякалі.

увеличить до 1200x900

***
Алесь хадзіў каля крынічкі,
Што з лесу тут жа выцякала
Р† дужкай хату агібала…

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

Вось як жывога дзядзьку бачу,
Я тут партрэт яго зазначу.
Ён невысок, не надта ёмак,
Ды карчавіты і няўломак,
А волас мае цёмна-русы,
І зухаўскія яго вусы
Умеру доўгі, густаваты,
Угору чуць канцы падняты;
А вочы шэры, невялічкі,
Глядзяць прыветна, як сунічкі,
Але раптоўна і адразу
Не расчытаеш іх выразу:
То смех, то хітрасць з іх бліскае,
То дабрата, але якая!

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

Хоць я няволяй цяжка змучан
І з родным берагам разлучан,
Ды я душою ажываю,
Як вокам мыслі азіраю
Цябе, мой луг і бераг родны,
Дзе льецца Нёман срэбраводны,

увеличить до 1200x900

Дубы дзе дружнай чарадою
Стаяць, як вежы, над вадою
Даўнейшых спраў вартаўнікамі
І ззяюць грозна жараламі.

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

А пойдзеш ў Ліпава лясамі,
Напэўна стрэнешся з ласямі
І зайца ўгледзіш, і вавёрку,

увеличить до 1200x900

І норы воўчыя на ўзгорку
Сярод трушчоб між ельнякамі,
Р† «С‡РѕСЂС‚аў камень», што вякамі
Над Азярком ляжыць, як хата...
Ну, ўсякіх дзіў там ёсць багата!

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

- Так, брат, пайду ды ці вярнуся?
Якраз патраплю да Пятруся
Ў Церабяжы пад крыж хваёвы, -
Сказаў Міхал Сѓ тон размовы…

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

А дома з дзецьмі была маці.
Яе жаночая работа
І гэта вечная турбота
То каля печы, то на полі,
Сказаць, не зводзіцца ніколі.
Адно прыпыніш - там другое,
Глядзіш, як бачыш, набяжыць,
І ручак некалі злажыць -
Жыццё жаночае такое!

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

Міхал... вы лепш спытайце самі
Пра палясоўшчыка Міхала:
Яго ўся воласць наша знала,
Ён быў вядомы між панамі!
Ды што паны?! сам князь Антоні,
Я памятаю, як сягоння,
Не раз з Міхалам меў размову.
І знаў жа службу леснікову!

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

Так смерць ляснічага старога
Міхала моцна ўскалыхнула
І ўсё ўверх дном перавярнула.
І тут у першы раз Міхала
Вось гэта думка напаткала:
Купіць зямлю, прыдбаць свой кут,
Каб з панскіх выпутацца пут,
І там зажыць сабе нанова:
Свая зямля — РІРѕСЃСЊ што аснова!
***

увеличить до 1200x900

Не даходзячы трохі да сяла, прыяцелі развіталіся. Садовіч пайшоў далей адзін, а Лабановіч звярнуў з дарогі і накіраваўся на маленькі хутарок, што стаяў адзінока ў полі недалёка ад Нёмана. Тут жылі яго родныя.
Хутарок быў пабудаваны нядаўна на арандаванай скарбовай зямлі. Тры гады назад выгаралі Мікуцічы, і тады дзядзька Марцін надумаўся пабудавацца тут, дзе было прастарней і спакайней. За гэты час хутарок не паспеў яшчэ абсталявацца належным парадкам і меў досыць убогі і пустэльны выгляд, бо нават не было ніводнага дрэўца каля хаткі, хоць ямкі для іх і пакапаў дзядзька Марцін.

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

Мой мілы Янка, мой Купала!
Ў агульны вір нас доля ўгнала.
Чаму ж, чаму часінай тою
Мы не спаткаліся з табою,
Каб стол сялянскага банкету
Развесяліў душу паэту?

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

У дзядзькі ў Стоўбцах быў дружака,
Вакзальны стораж, Доніс Драка…
***

увеличить до 1200x900

А там за возерам, як струнка,
Пралегла роўненька чыгунка.
Вось пераезд, даўно знаёмы;
Правей вакзальныя харомы.
Антось зварочвае направа
Ды йдзе на станцыю рухава.
***

увеличить до 1200x812

Акінуўшы вокам увесь краявід, Лабановіч стаў прыглядацца да паасобных, найбольш знаёмых яго частак. Вось станцыя з усімі збудаваннямі - вакзал, дэпо, возера за вакзалам, заросшае па краях густым, высокім сітняком і аерам. Правей - млын, дарога на Мікуцічы.
…Лабановіч Р·С–СЂРЅСѓСћ правей вакзала. РќР° высокай горцы стаяў прыземісты, РґРѕР±СЂР° адбудаваны, Р· замахам РЅР° хараство вятрак, адзінокі С– РЅС–Р±С‹ забыты. Лабановічу СЂСЌРґРєР° калі даводзілася бачыць, каб вятрак гэты махаў крыллямі, С– таму ён рабіў сумнае ўражанне, СЏРє асірацелая будыніна.

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

…РЃРЅ рушыў далей, спусціўся Сћ глыбокую С– РІСѓР·РєСѓСЋ далінку паміж РґРІСѓРјР° пагоркамі. Р† стромкія вежы белай царквы, С– вятрак, С– Панямонь засланіліся РґСЂСѓРіС–Рј узгоркам. Калі Лабановіч РјС–РЅСѓСћ СЏРіРѕ, адразу вынікла перад вачамі СћСЃС‘ мястэчка Стаўбуны Р· СЏРіРѕ цэрквамі, Р· мураванымі будынкамі С– Р· плошчаю, РґР·Рµ звычайна адбываліся шумныя, мнагалюдныя кірмашы.

увеличить до 1200x900

Вузкая пясчаная вулачка, паабапал якой убога туліліся старасвецкія халупы местачковай беднаты, і кузня, дзе заўсёды стаяла некалькі сялянскіх фурманак і чуўся галасісты звон молата, вяла ў сярэдзіну мястэчка. Бліжэй да цэнтра часцей пападаліся акуратныя і з густам пабудаваныя домікі заможных жыхароў з пафарбаванымі аканіцамі, з разьбою над вокнамі і з прыгожа адштукаванымі высокімі ганкамі. Крыху далей пайшлі крамы розных гатункаў і з рознымі таварамі, пачынаючы дзёгцем і газаю і канчаючы іголкамі і ніткамі.

увеличить до 1200x900