| Предыдущая тема :: Следующая тема |
| Автор |
Сообщение |
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 119
|
 Добавлено: 18 Oct 2023, Wed, 22:40 Заголовок сообщения: Былы СЛОНІМ - горад кляштараў: Касьцёл Святога Міхала Арханёла & кляштар дамініканцаў |
 |
|
Касьцёл св. Міхала Арханёла і кляштар дамініканцаў
Першая спроба пасяліць дамініканцаў у Слоніме, прадпрынятая ў 1668 г. літоўскім рэфэрэндарам Кіпрыянам Паўлам Бжастоўскім, яго братам Эмануілам Яўстафіем і літоўскім палявым пісьменьнікам Аляксандрам Гілярыем Палубінскім, не ўдалася, нягледзячы на згоду біскупа 26 лістапада 1668 г. Вільня Аляксандра Сапегі. Наступны быў ініцыяваны ў 1680 г. лідзкім чэхам Крыштафам Міхалам Пакрышынскім (памёр да 1685 г.) і яго жонкай Даротай Канстанцыяй Дамброўскай, а пасьля атрыманьня згоды караля Яна ІІІ (11 чэрвеня 1680 г.) і віленскага біскупа Мікалая Паца ( 30 чэрвеня 1680 г.), пабудаваны братам фундатара Ежы Станіславам Пакрашынскім, лідзкім сьвятаром (пам. 1690), дзякуючы якому ў 1685 г. былі пабудаваны драўляны касьцёл і кляштар. Мураваны касьцёл, п.в. Сьвяты Міхала Арханёла, пабудаваная ў 1747-1760 гг., асьвечаная 9 верасьня 1798 г. Адамам Юзафам Косьцям, суфраганам жамойцкім2. Пасьля ліквідацыі кляштара ў 1845 г. жыхары Слоніма прасілі гарадзенскага губернатара выкарыстаць храм як парафіяльны, што было адхілена віленскім генэрал-губернатарам Міхаілам Мураўёвым, які таксама загадаў неадкладна адрамантаваць храм.
У 1846 г. гарадзенскі землямер Юльян Малевіч падрыхтаваў абмерную дакумэнтацыю касьцёла, які згарэў у 1848 г., а ў 1851 г. быў зьнесены разам з кляштарам і іншымі пабудовамі.
У 1854 г. на зацьвярджэньне быў прадстаўлены праект новай забудовы былога дамініканскага комплексу, дзе павінен быў быць пабудаваны будынак, прызначаны для офісаў, але на той час ён ня быў пабудаваны. Пазьней тут пабудавалі праваслаўную царкву, а на фасадзе вул. Дамініканская мураваная капліца св. Яна Непамуцэна (абодва будынкі не захаваліся, на месцы былой дамініканскай забудовы цяпер усаджаны дрэвамі сквер пл. Леніна).
Касьцёл выходзіць на паўночны захад, у бок Рынку. Цэґла, атынкаваны, базылікальны, двухвежавы. Зачыню асобны прэзьбітэрый паўкруглыя, аднапралётныя, побач з зах. прамавугольны, 3-пралётны сакрыстыі, у якую можна патрапіць з калідора, які вядзе ў кляштар. Трохзрубны корпус з трансэптам, які выходзіць за контуры бакавых сьцен, і дадатковай паўзрубнай вежай, у якой разьмешчаны прытвор і мураваныя хоры. Унутры памеры 21 х 18 м і вышыня 12,5 м. Прыбіральніца прыўзьнятая на адну прыступку адносна бабінца, адкрытая ў бакі аркадамі на прамавугольных слупах зь пілястрамі на пярэдняй сьцяне. З пн. мураваныя хоры на трох слупавых аркадах, пад ім прамавугольны прытвор з праходамі па баках у квадратныя памяшканьні на першым паверсе вежаў, з усходняга боку. уваход на кругавую лесьвіцу таўшчынёй са слуп, якая вядзе на хоры й далей у вежы й атык. Скляпеньні, верагодна, бочкападобныя, на арках. Прамавугольныя вокны, закрытыя сэгмэнтнай альбо навіснай аркай. Квадратная цаґляная падлога. Фасад двух’ярусны, пяціполы, падзелены ў вялікім парадку тасканскімі пілястрамі, апраўлены квадратнымі вежамі, крыху выступаючымі з вуглоў, чатырох’ярусны, убудаваны ў корпус унізе, з прамавугольным франтонам, усталяваным у валютах паміж дзьве верхнія — з парамі пілястраў па краях і больш вузкім паўкруглым закрыцьцём; у франтоне — высокае вузкае акно, над ім — насьценны росьпіс св. Міхала Арханёла. У бакавых паверхнях ёсьць меншыя франтоны трансэпта. Дах пакрыты чарапіцай, на вежах — выцягнутыя сфэрычныя шпілі, на іх і на ўсіх франтонах жалезныя крыжы.
Галоўны альтар цаґляны, ляпны, часткова пазалочаны дэкор, разьба бярск. У цэнтральным полі — выява сьвятога Міхала Арханёла, па баках — скульптуры: Майсея са скрыжаляй Дзесяці запаведзяў і побач зь ім анёл з посахам і кадзілам, а таксама Папа з кнігай Эвангельле, побач — анёл з пакровам і ключамі. Табернакулюм пазалочаны, з эўхарыстычным тронам, які верціцца, па баках — люстэркі ў пазалочанай ляпніне, а ўверсе — ніша, абабітая чырвонай тканінай, у якой усталяваны крыж са страсьцю са слановай косьці.
Бакавыя альтары:
1-2. у трансепце на паўднёвай сьцяне, мураваны, ляпны, пазалочаны. 4-калонны, са скульптурамі чатырох анёлаў і дзьвюма вазамі ўверсе: у левай, над мензай, у галоўным полі невялікая карціна Маці Божай Шкаплернай у пасярэбранай сукенцы. Маці Божая Ружанцовая, у срэбным адзеньні, акружаная вотывамі, увянчаная сьвятым Ануфрыем; справа, над мензай, бічаваны Хрыстус, у полі наз Сэрца Езуса ў левай руцэ Хрыста срэбраны крыж зь Перамяненьнем Гасподнім у кульмінацыі;
3-4. на франтонных сьценах у трансепце, ілюзыяністычны, з росьпісам. на палатне: зьлева (усход) св. Дамінік, у белафарбаваных рамах, у фіняле Сьвяты Пій V, папа, тонда, у пазалочаных рамах; - у правым (заходнім) адпаведна св.Язэпа й св.Марыі Егіпецкай, іншыя альтары ў галоўным наве, на першай пары слупоў:
6. правы, насупраць амбоны, мураваны, 2- слупковы, з росьпісам. Вінцэнта Ферэрыя з увянчаным у выглядзе палудамэнта пазалочаным надпісам «Tіmete Deum», над калёнамі — два анёлы, уверсе — анёл з пазалочанай фанфарай,
7—8, на бакавых сьценках св. гэтыя слупы, ілюзыяністычныя, з малюнкамі, на палатне: зьлева Ўнебаўшэсьце й круглая Маці Божая Пакрова, справа св. старыя альтарныя росьпісы на сьценах.Іншым абсталяваньнем былі драўляны разьбяны амбон, 8- галасны арган, пафарбаваны ў белы колер, з пазалочаным скульптурным убраньнем, 4 закрытыя канфесіяналы й пастаяннае ўбраньне Гроба Гасподняга, разьмешчаных на першым паверсе ўсходняй вежы., намаляваныя ілюзыяністычна на контурных дошках, за выключэньнем Вялікадня, прыкрытыя такой брамай з выявай Уваскрасеньня Працэсійны рыштунак: разьбяны фератрон, з росьпісам, на талерцы, у срэбных уборах: 1. Маці Божая Ружанцовая. зь сёстрамі Дамінікай і Кацярынай Сіенскай: 2. Хрыстус Збаўца Сьвету, акружаны 15 выявамі таямніц Ружанца; 4 драўляныя працэсійныя шчыты з малюнкамі эвангелістаў на палатне, 2 працэсійныя крыжы, 15 маленькіх сьцяжкоў з выявамі таямніц Ружанца й белы балдахін з турэцкай тканіны з кветкамі. Сярэбраныя вырабы: манстранцыя, 6 келіхаў з патэнамі, пазалочаная медная скрыначка, пара пазалочаных ампул, кадзіла, кадзільная палачка, 21 вотыўная таблічка. Літургічнае адзеньне: 33 арнаты й 6 капліц, у касьцёле 4 званы
Манастыр разьмешчаны на захадзе. ад касьцёла перпендыкулярна да клірыцы 75 дол., абнесена сьцяной з уязной брамай з захаду. (ад вул. Ружанскай), мураваны, з франтонам з намаляваным ордэнскім гербам і крыжам зь ліставога жалеза наверсе. Мураваны, з драўляным усходнім сэгмэнтам. У пляне выцягнуты прамавугольнік (каля 27 х 17 м). Двухпавярховы. Мураваная частка мае 6 сякер, драўляная — 2 восі. Ўнутры памяшканьня ёсьць два маршруты, падзеленыя калідорам. Скляпеньні мураваныя, перакрыцьці драўляныя. На першым паверсе з заходняга боку з боку калідора двухмесная кельля прыёра й гасьцявая кельля з процілеглага боку, 4- прасторная трапэзная, кухня й падвальная кладоўка, у канцы калідора з захаду. лесьвіца на першы паверх з 5 астатнімі клеткамі: у драўлянай частцы, на абодвух паверхах па 2 пакоі па баках калідора. зь якой на першым паверсе — уваход у касьцёл і сакрыстыю. Манастырская бібліятэка налічвала 235 кніг: 20 па царкоўнаму праву, 10 па патрыстыцы, 80 па прапаведніцтву, 50 па тэалёгіі, 40 па аскетыцы. 20 філязафічных і 16 гістарычных. Архітэктура касьцёла была прыкладам т. зв Віленскае барока, у яго больш сьціплым, правінцыйным варыянце, з амаль плоскім фасадам зь пілястравымі члененьнямі, завершаным паўкруглым франтонам, апраўленым тонкімі валютамі, разьмешчаным паміж тонкімі вежамі з высокімі сфэрычнымі шпілямі характэрнага выцягнутага сілуэту. Можна меркаваць, што для вырабу ляпных альтароў працавала тая ж майстэрня, якая займалася аздабленьнем касьцёлаў бэрнардынцаў і слонімскіх касьцёлаў (гл. у гэтым томе, с. 78, 106-107). Верагодна, тая ж каманда падрадчыкаў выканала падобнае заданьне крыху раней, у 1745-1751 гг., у Зьдзенцёлах, дзе мураваны амбон яскрава нагадвае слонімскі (у Бернардынскім касьцёле), а параўнаньне скульптур галоўнага альтара з в. апісаньне фігур у дамініканскім касьцёле выяўляе такое вялікае падабенства формулы абраза - графікі, што можа ўзьнікнуць спакуса прыпісаць іх аўтарства Клеменсу Вінтэрхальтэру. Варта адзначыць, што акрамя ляпных альтароў было яшчэ чатыры ілюзыяністычна размаляваныя альтары ў касьцёле.Для аздабленьня інтэр’еру выкарыстоўваліся найбольш модныя й адначасова найбольш тыповыя для таго часу мастацкія сродкі.
Крыніца: Maria Kałamajska-Saeed: «Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego»/ redakcja naukowa: T. 3 : Miasto Słonim. — 2013. — 218 с., [160] л. іл. /старонка149-156/
.jpg) увеличить до 1200x404
.jpg) увеличить до 1200x584
.jpg) увеличить до 1200x750
 увеличить до 1200x536
 увеличить до 1175x665
-1.jpg) увеличить до 740x1176
.jpg) увеличить до 1024x569
 увеличить до 960x723 |
|
| Вернуться к началу |
|
 |
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 119
|
|
| Вернуться к началу |
|
|
GlobusBelarusi
Site Admin
Зарегистрирован: 06.10.2008
Сообщения: 11161
Откуда: Минск
|
| Добавлено: 19 Oct 2023, Thu, 6:52 Заголовок сообщения: |
|
|
| Выдатна. |
|
| Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017
Сообщения: 119
|
| Добавлено: 19 Oct 2023, Thu, 9:37 Заголовок сообщения: |
|
|
| GlobusBelarusi писал(а): | | Выдатна. |
Дзякуй )
Адносна касьцёла і кляштара дамініканцаў варта ў працяг дадаць мясцовую гістарычную недарэчнасьць .... нават ня ведаю хто яе аўтар,,, Але гэтаму гістарычнаму слонімскаму ляпу ( назоў узяў ад "кіналяпаў") ужо больш за 20 гадоў! Я б назваў яго помнікам абыякавасьці. Гэты помнік (гл. фота), які ўсталяваілі ці то ў 2000, ці то ў 2003гг., мае не толькі гістарычную памылку (на гэтым месцы ніколі не было касьцёла з кляштарам, што і пасьверджваюць тагачасныя мапы), але і памылкі ў роднай беларускай мове - і іх ажно чатыры!
Аб гэтай недарэчнасьці не аднойчы пісалі ў сваіх артыкулах польскія гісторыкі-дасьледчыкі і нашыя некаторыя краязнаўцы, але камень-помнік памылкам і абыякавасьці і да сяго часу стаіць побач з прыдарожнай капліцай Св. Дамініка (1745.) і працягвае ўзводзіць турыстаў у гістарычны падман.
Але гэта не адзіны гістарычны ляп у горадзе, іх ужо цэлы шэраг, па якім можна вадзіць асобныя экскурсіі.
Чаму людзі не цікавяцца гісторыяй свайго горада і чаму абыякавыя да такіх ляпаў - мне зразумець цяжка....
 увеличить до 1200x750
 увеличить до 871x1200 |
|
| Вернуться к началу |
|
|
|
|
|
|
|
|
Вы не можете начинать темы
Вы не можете отвечать на сообщения
Вы не можете редактировать свои сообщения
Вы не можете удалять свои сообщения
Вы не можете голосовать в опросах
Вы не можете вкладывать файлы
Вы не можете скачивать файлы
|
|
FAQ
Поиск
Пользователи
Группы
Регистрация
Профиль
Войти и проверить личные сообщения
Вход
.jpg)
.jpg)
.jpg)
-1.jpg)
.jpg)
