Предыдущая тема :: Следующая тема |
Автор |
Сообщение |
Валацуга
Почётный искатель новых объектов для «Глобуса Беларуси»
Зарегистрирован: 14.11.2008 Сообщения: 12879
|
Добавлено: 23 Sep 2016, Fri, 22:19 Заголовок сообщения: |
|
|
tam_erm, kalilaska |
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
Добавлено: 25 Oct 2017, Wed, 16:11 Заголовок сообщения: |
|
|
ПА СЛЯДАХ АДНОЙ ЛЕГЕНДЫ. МЕНСКАЯ БЕЛАЯ ЦАРКВА.
Пра Менскi Свята-Вазнясенскi манастыр напiсана шмат. Ды ўсё адно i тое ж. Сапраўды, па трапнаму выразу Генадзя Шэйкiна, гэты манастыр цягам некалькiх сярэднявечных стагоддзяў быў у горадзе «сэрцам праваслаўя». I была пры iм славутая загадкавая мураваная Белая царква. Пабудавана яна была каля 1600 года на грошы бурмiстра Маслянкi.
Пераход манастыра ва ўнiяцтва (1613) i далейшае аб'яднанне з Менскiм Свята-Духаўскiм манастыром (1635) ў нечым паспрыялi хуткаму згасанню яго славы. Болей за тое, 3 лiпеня 1655 года, падчас «патопу», заўзятыя праваслаўныя суседзi вынiшчылi ўсе менскiя ваколiцы. Унiяцкi манастыр быў цалкам разбураны. Жыццё ў Белую царкву больш не вярнулася. Цягам амаль стагоддзя рэшты былога выдатнага храма дранцвелi на Траецкай гары.
Падзелы Рэчы Паспалiтай спарадзiлi чарговую хвалю цiкаўнасцi да гэтага кавалка зямлi на левым беразе Свiслачы. Унiяты, страчваючы пазiцыi ў грамадстве, паспяшылi за грошы пазбавiцца гэтых тэрыторыяў. Зямля апынулася ў прыватнай уласнасцi мiнчан. Але архiрэйскi дом хутка арыентаваўся на новых землях. I неўзабаве пасля скасавання ўнii вялiкi пляц былога манастыра «па мячы» перайшоў пад яго юрысдыкцыю. А былыя гаспадары аказалiся арандатарамi. Зямля ж была ачышчана ад рэштаў манастырскiх пабудоў. Ад славутага манастыра засталася толькi назва невялiкага Манастырскага завулка, якi iснаваў аж да рэвалюцыi i цягнуўся ад вулiцы Шырокай да ракi. Дарэчы, прайсцiся па iм можна i зараз уздоўж плота Мiнiстэрства абароны. Ну i, вядома, яшчэ адзiн напамiн - вулiца Белацаркоўная. Куды ж без яе.
Чэслаў Манюшка на малюнку 1840 года выдатна адлюстраваў стан манастырскай горкi. Пабачыць на ёй можна толькi некалькi хацiн. Нiякай Белай царквы на месцы былога манастыра ў той час ужо не было.
Змянiлiся абставiны пасля паўстання 1863-1864 гг. З мэтай развiцця праваслаўнага менталiтэту Архiрэйскi дом вырашыў адкрыць на частцы сваёй зямлi жаночае духоўнае вучылiшча. Але трацiна пляцу ўсё роўна засталася за арандатарамi. Тым не менш, да 1867 года на ўскрайку тэрасы была пабудавана прыгожая двухпавярховая камянiца з двускатным дахам, пяццю невялiкiмi рызалiтамi, шэрагам iншых адметнасцяў. Уваход у вучэльню быў зладжаны з боку вулiцы Шырокай, па горцы, паралельна Манастырскаму завулку. Адраджэнне ж царквы крыху зацягнулася. У рэшце рэшт зышлiся на праекце амаль невядомага ў тыя часы архiтэктара Чагiна. У 1870 годзе невялiкая царква, якая таксама звалася «Белай», паўстала злева ад галоўнага ўваходу ў вучэльню. Цiкава, што дзеля больш правiльнай арыентацыi ўваходу храма на ўсход царква была крыху «павернута» да поўначы. Нават сёння будынак Мiнiстэрства абароны захаваў тую «неправiльную» арыентацыю адносна вулiц Куйбышава i Камунiстычнай.
Царква, сапраўды, мела, у асноўным, белы колер. Званiца ў два ярусы знаходзiлася на вузкiм прытворы, да якога прымыкала аднапавярховая, шырэйшая за прытвор, малiтоўная зала з купалам.
Здымак другой паловы 1860-х гг. з калекцыi беларускага музея ў Вiльнi занатаваў для нас момант будоўлi гэтай царквы.
Дарэчы, прыкладны выгляд менскай Белай царквы XIX стагоддзя можна пабачыць у Кiевiчах, дзе Чагiн працягваў удасканальваць сваё майстэрства.
Але на гэтым яго праца на Беларусi не скончылася. Апагеем стала бабруйская царква святога Георгiя. Няцяжка здагадацца, якую неафiцыйную назву яна атрымала. Прывiд менскай Белай царквы праследваў нават архiтэктара.
Да нашага часу захаваўся будынак жаночага духоўнага вучылiшча. Пасля рэвалюцыi ў iм працавала адна з кафедраў медыцынскага факультэта БДУ. Здымкi 1920-х гг. адлюстроўваюць змены, якiя зрабiў з будынкам савецкi архiтэктар Гусеў.
Але ён захаваў чатыры бакавыя рызалiты, а таксама рызалiт галоўнага ўваходу. Дадалiся лiшнiя паверхi, каланада параднай часткi з боку Свiслачы, а таксама адметны савецкi дэкор.
Вось як выглядаў пляц вучылiшча перад рэвалюцыяй.
На гэтай мапе можна пабачыць прычтавы дом, якi прылягаў да вулiцы Шырокай. Гэта была аднапавярховая камянiца з высокiмi паўцыркулярнымi вокнамi.
А вось мапа 1920-х гг. Царква ўжо знiшчана.
На самой справе, Белая царква пасля рэвалюцыi проста страцiла свае галоўныя атрыбуты. Без купала i званiцы гэта была простая белая пабудова.
З 1934 года, калi ў будынку вучылiшча паспрабаваў асесцi вайсковы шпiталь, пачалася рэканструкцыя гэтай тэрыторыi. Даволi хутка быў збудаваны двухпавярховы аперацыйны корпус. У 1938 годзе трапы рыштаванняў былi зняты з прыгожага чатырохпавярховага Г-падобнага корпуса, якi падзялiў прастору на дзве секцыi: тэрапеўтычную i хiрургiчную. Малiтоўная зала царквы была разбурана, а трохваконны атынкаваны белы прытвор стаў выконваць ролю агалоўка на паўночным канцы новага корпуса. Менавiта праз прытвор, якi быў дабудаваны да трох паверхаў, ажыццяўляўся ўваход у шпiталь з боку вулiцы Шырокай.
24 чэрвеня 1941 года прамым патрапленнем бомбы быў пашкоджаны аперацыйны корпус.
Але ў гады акупацыi комплекс будынкаў, вiдаць, нейкi час працаваў па прызначэннi. Аб гэтым сведчыць "гойсанне" медперсаналу па ўваходнай алеi.
Дарэчы, на гэтым здымку можна пабачыць рэшты прычтавага дому.
Карпусы 1934 -1938 гадоў таксама ўвайшлi ў склад пасляваеннага будынка. Пра гэта красамоўна сведчыць ахоўная шыльда на мiнiстэрскай камянiцы.
Сапраўды, на гэтай частцы Траецкай гары ахоўваць яшчэ ёсць што.
|
|
Вернуться к началу |
|
|
GlobusBelarusi Site Admin
Зарегистрирован: 06.10.2008 Сообщения: 11382 Откуда: Минск
|
Добавлено: 25 Oct 2017, Wed, 22:07 Заголовок сообщения: |
|
|
Дзякуй, вельмі цікава. |
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
|
Вернуться к началу |
|
|
маша п.
Зарегистрирован: 07.10.2008 Сообщения: 1723 Откуда: Гомель
|
Добавлено: 09 Dec 2017, Sat, 14:17 Заголовок сообщения: |
|
|
Спасибо, очень занятная статья. |
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
Добавлено: 17 Apr 2018, Tue, 22:35 Заголовок сообщения: |
|
|
kalilaska писал(а): | МЕНСКАЯ БЕЛАЯ ЦАРКВА |
Здымак знойдзены Уладзiмiрам Дзянiсавым.
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Валацуга
Почётный искатель новых объектов для «Глобуса Беларуси»
Зарегистрирован: 14.11.2008 Сообщения: 12879
|
Добавлено: 22 Apr 2018, Sun, 21:26 Заголовок сообщения: |
|
|
|
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
Добавлено: 08 Jul 2018, Sun, 9:25 Заголовок сообщения: |
|
|
kalilaska писал(а): | Горад, якi iснуе. Стары Менск: рэшткi шкла ў аздобе караляў. |
Нарэшце цалкам высветлены лёс i гiсторыя менскiх будынкаў па няцотным баку вулiцы Камсамольскай у квартале памiж вулiцамi Рэвалюцыйнай i Iнтэрнацыянальнай. Да апошняга часу не было дакладных звестак не толькi пра гэтыя камянiцы, але i пра "начынку" гэтых дамоў.
Камсамольская/Рэвалюцыйная, 11/7 (да рэвалюцыi - Койданаўская, 5, дом Радштэйнаў). Складаецца з трох частак. Вуглавая з якiх пабудавана ў сярэдзiне XIX стагоддзя Давiдам Гендэлем ("С"). Абедзве часткi абапал яе з боку вулiц Камсамольскай ("А") i Рэвалюцыйнай ("В") - пабудаваны пасля пажару 1881 года менскiм купцом Вiчарэвiным (захаваўся надпiс на падлозе гаўбцы "WICIEREWIN 1882").
"Паводле інвентарызацыі 1910 года большасць будынкаў ужо былі трохпавярховымі. Сіметрычны па кампазіцыі галоўны фасад будынка, які выходзіў на Койданаўскую вуліцу, быў вырашаны ў стылі класіцызму і багата аздоблены ляпным дэкорам. Падобнае архітэктурнае рашэнне меў і другі дом, які выходзіў фасадам на вуліцу Багадзельную. Трэці трохпавярховы будынак, які знаходзіўся ў паўднёва-ўсходняй частцы комплексу, быў вырашаны ў стылі мадэрн. Яго галоўны фасад быў багата аздоблены ляпнымі дэкаратыўнымі элементамі, у тым ліку маскаронамі. Усе будынкі на другім і трэцім паверхах мелі балконы, упрыгожаныя дэкаратыўнымі металічнымі кратамі.
У пачатку XX стагоддзя амаль усе памяшканні на першым паверсе выкарыстоўваліся пад розныя крамы і лаўкі. Тут былі крамы: галантарэйная, капелюшоў, посуду, малочная лаўка, а таксама вінная крама, дзе гандлявалі вядомымі еўрапейскімі гатункамі він. Частку памяшканняў займалі розныя канторы, а таксама прыватная друкарня (друкарня талонных i чэкавых кнiг Фрыдмана). Памяшканні другога і трэцяга паверхаў выкарыстоўваліся пад жыллё."
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Валацуга
Почётный искатель новых объектов для «Глобуса Беларуси»
Зарегистрирован: 14.11.2008 Сообщения: 12879
|
Добавлено: 09 Jul 2018, Mon, 0:59 Заголовок сообщения: |
|
|
Цікава |
|
Вернуться к началу |
|
|
GlobusBelarusi Site Admin
Зарегистрирован: 06.10.2008 Сообщения: 11382 Откуда: Минск
|
Добавлено: 09 Jul 2018, Mon, 3:43 Заголовок сообщения: |
|
|
Цікава. Дзякуй. |
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
Добавлено: 17 Jul 2018, Tue, 12:21 Заголовок сообщения: |
|
|
kalilaska писал(а): | Горад, якi iснуе. Стары Менск: рэшткi шкла ў аздобе караляў. |
Цяпер пра Камсамольскую, 13. Сучасны будынак складаецца з трох частак, цэнтральная з якiх вылучаецца франтонам. А вось гiсторыя ў частак камянiцы розная.
Найбольш старажытнай з'яўляецца правая частка будынка. Гэты двухпавярховы дом належыў менскаму мешчанiну Окуню, быў пабудаваны ў сярэдзiне XIX стагоддзя. Пацярпеў падчас пажару 1881 года, але неўзабаве быў адноўлены.
"Гэта быў прамавугольны ў плане будынак, накрыты двухсхільным дахам. Сіметрычны па кампазіцыі галоўны фасад быў падзелены на два ярусы прафіляванай цягай. У цэнтры знаходзілася праязная арка, перакрытая скляпеннямі. Рытм фасадаў ствараўся сеткай прамавугольных і лучковых аконных праёмаў, аздобленых прафіляванымі ліштвамі".
Дзве iншыя часткi (яны належылi Дрэйцару) да пажару 1881 года былi драўлянымi i былi цалкам знiшчаны пажарам. У 1880-я гг. Дрэйцар пабудаваў адразу дзве камянiцы з выхадам на вулiцу Багадзельную. А на пачатку ХХ стагоддзя выкупiў i суседнi пляц Окуня. Такiм чынам, Дрэйцар аб'яднаў тры камянiцы, а неўзабаве надбудаваў над усiм комплексам трэцi паверх. Цiкава, што два дамы Дрэйцара мелi амаль аднолькавае вырашэнне.
"Паводле інвентарызацыі 1910 года большую частку памяшканняў займала гасцініца Дрэйцара, якая мела 40 нумароў, а ў астатніх размяшчаліся жылыя кватэры. На першым паверсе было некалькі крам і лавак, у тым ліку ювелірная і бакалейная лаўкі".
Пасля 1920 года былая гасцініца Дрэйцара нацыяналізавана. Тут месцiлася Першая савецкая гасцiнiца.
|
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
Добавлено: 20 Nov 2019, Wed, 23:42 Заголовок сообщения: |
|
|
Цитата: | Не та Лошица. Скромное обаяние. |
Даследчыкам Сяргеем Шупам знойдзена выява нейкага сядзiбнага дома з подпiсам "Loszyca". Ёсць меркаванне, што гэта можа быць Лошыца Немаршанская. Як быццам, памеры будынка супадаюць з памерамi сучасных парэшткаў. Не супярэчаць гэтаму рэльеф мясцовасцi i форма курданёру. Але, на вялiкi жаль, у тэксце, што суправаджае фотаздымкi (яшчэ ёсць выявы iнтэр'ераў), назва "Лошыца" не сустракаецца.
Магчыма, хто-небудзь пазнае гэты будынак? Можа, гэта зусiм не Лошыца Немаршанскiх? Дзякуй.
|
|
Вернуться к началу |
|
|
kalilaska
Зарегистрирован: 02.06.2012 Сообщения: 785
|
Добавлено: 24 Jan 2020, Fri, 21:08 Заголовок сообщения: |
|
|
kalilaska писал(а): | Роткаўшчына. Зямля чужынцаў. |
Дзе засталiся мы.
Здымкi Змiцера Юркевiча.
|
|
Вернуться к началу |
|
|
N-35
Зарегистрирован: 20.06.2018 Сообщения: 175
|
Добавлено: 24 Jan 2020, Fri, 21:28 Заголовок сообщения: |
|
|
а дзе гэта знаходзіцца? каардынаты.... |
|
Вернуться к началу |
|
|
|
|
|
|
|
Вы не можете начинать темы Вы не можете отвечать на сообщения Вы не можете редактировать свои сообщения Вы не можете удалять свои сообщения Вы не можете голосовать в опросах Вы не можете вкладывать файлы Вы можете скачивать файлы
|
|