Форум сайта «Глобус Беларуси»

[Валацуга]

Ландшафтныя геолага-геамарфалагічныя заказнікі прыроды

1. Едагальская Града з Гарой Пакруша
2. Муйсаўскі Звонец
3. Янэльская Катлавіна

Геолага-геамарфалагічныя і геамарфалагічныя помнікі прыроды

4. Слабодкаўская озавая Града
5. Біцюнскі камавы масіў
6. Маскавіцкія Камы
7. Думарышкінскія Пагоркі
8. Баркуновы Горы (Озавыя Грады)
9. Пузавіцкая кальцавая структура – Абадок
10. Субоцішскія Пагоркі
11. Найніжэйшая кропка паўночнай Беларусі Фядорынкі
12. Струсцянскі Кам (Баханок)
13. Найвышэйшыя Пагоркі Браслаўшчыны Смулькі

Геалагічныя (мінералага-петраграфічныя) помнікі прыроды

14. Юравіцкі Вялікі Камень
15. Аколіцкі Вялікі Камень
16. Пузавіцкі Вялікі Камень
17. Прададзены Камень Думарышкінскі
18. Едагальскі Вялікі Камень
19. Лейшаўскі Вялікі Камень
20. Камень Следавік Думарышкінскі
21. Крэўняўскі Валун

Існуючыя геалагічныя (мінералага-петраграфічныя) помнікі прыроды

22. Браслаўскі Вялікі Камень
23. Струстаўскi Камень з надпiсам
24. Краснагорскі Вялікі Камень з Групай валуноў
25. Чортаў Камень рычаўскi
26. Марцін камень лайбуноўскі
27. Сіпавіцкі Камень з ямкаю
28. Пастухоў Камень Варапаншчынскi
29. Старадворышчанскi Ямкавы Камень
30. Воласкi Камень
31. Мяжанскі Вялікі Камень
32. Чортаў Камень Багданаўскi
33. Анісімавіцкі Вялікі Камень
34. Дудальскі Вялікі Камень
35. Каровiн Камень чарнiшкаўскi
36. Іказненскі Вялікі Камень
37. Буцеўскі Вялікі Камень
38. Чортаў Камень якубянскi
39. Агоняўскі Вялікі Камень
40. Лявошкінскі Вялікі Камень
41. Чароўны Камень сташэлiцкi
42. Пашэвiцкi ямкавы Камень

[Валацуга]

Браславские озера

Национальный парк



Озера, леса: хвойные, мелколиственные, 71490 га

Ценные природные участки Государственного природоохранного учреждения «РќР°С†РёРѕРЅР°Р»СЊРЅС‹Р№ парк «Р‘раславские озера».

- Бывший государственный ландшафтный заказник «РњРµР¶РѕР·РµСЂРЅС‹Р№» (кварталы 163-167 Друйского лесничества)

- Бывший государственный заказник – клюквенник «Р—аболотье» (кварталы 135-139,155-160, Замошского лесничества)

- Бывший орнитологический заказник местного значения «РЎРЅСѓРґС‹» (квартал 161 Браславского лесничества, северно-западная акватория озера РЎРЅСѓРґС‹, включая острова).

- Бывший государственный ботанический заказник «Р”СѓР±РєРё» (кварталы 90-91 Браславского лесничества).

- Острова озера Струсто (кварталы 60-64 Браславского лесничества).

- Острова озера Богинское (Городище и Терентейка квартал 2 Богинского лесничества).

- Парк «Р‘ельмонт» (квартал 140 Браславского лесничества).

- Озера Волос Северный и Южный (кварталы 178 и 576 Друйского лесничества)

Подробнее: Национальный парк "Браславские озёра"

[Валацуга]

Ричи

Гидрологический заказник республиканского значения

Озеро, суходольные и пойменные луга, 1390,62 га



Образован РІ 1979 Рі., после преобразования РІ 2007 Рі. его площадь составляет 1390 РіР°. Заказник включает РІ себя РѕР·. Ричи, северная часть которого находится РІ Латвии РІ РїСЂРёСЂРѕРґРЅРѕРј парке «РЎРёР»РµРЅРµ». Ричи вместе СЃ перспективным заказником местного значения «РЎРёС‚Р°» рассматривается как перспективная трансграничная РѕСЃРѕР±Рѕ охраняемая природная территория «Р РёС‡Рё –Силене –Сита» (Беларусь – Латвия).
Озеро Ричи представляет собой сохранившийся в естественном состоянии живописныйводоем с уникальным реликтовым фаунистическим комплексом водных беспозвоночных (длиннохвостый лимнокалянус, родственная понтопорея, бокоплав Палласа). Это второе по глубине озеро в Беларуси (после оз. Долгое в Глубокском районе Витебской области), наибольшая глубина составляет 51,9 м.
РќР° территории заказника находятся 2 крупных ледниковых валуна, имеющих статус геологических памятников РїСЂРёСЂРѕРґС‹ республиканского значения: «Р‘ольшой камень Анисимовичский» (Сѓ мыса Каменная РґРѕСЂРѕРіР° возле Рґ. Анисимовичи) Рё «Р§РµСЂС‚РѕРІ камень Ричевский» РЅР° острове Калинец. Расположение глыбы РЅР° острове, который является продолжением полуострова Чертова РґРѕСЂРѕРіР°, может косвенно свидетельствовать Рѕ СЃРІСЏР·Рё названия валуна СЃ прежним языческим культом.

Подробнее: Заказник "Ричи"

[Валацуга]

Пузавіцкая кальцавая структура – Абадок

Геолага-геамарфалагічны і геамарфалагічны помнік прыроды

Памеры (даўжыня×шырыня×вышыня – абвод (РєРј ці Рј): 1,1×0,6×0,0002 – 3,2 РєРј.

Плошча: 0,8 км2

Месцазнаходжанне: вв. Пузавічы, Чарніўкі, с/с в.Опса, калгас "Маяк".

Пузавіцкая Кальцавая Структура – Абадок знаходзіцца СЃСЏСЂРѕРґ балотнага масіва, што абкружаны марэннымі пагоркамі Р· СѓСЃС–С… бакоў. РЇРЅР° ўяўляе сабой амаль ідэальны кальцавы вал, СЏРєС– ўзнімаецца над паверхняй балота РЅР° 2,5 Рј.



№ 7 РЅР° картасхеме.

[Валацуга]

Янельская котловина

Ландшафтны геолага-геамарфалагічны заказнік прыроды

Памеры (даўжыня×шырыня×вышыня – абвод (РєРј ці Рј): 2,0×1,8×0,02 – 6,0 РєРј.

Плошча: 1,5 км2

Месцазнаходжанне: вв. Войса, Ісачкі, Трыбухі, хут. Залесны, пас/с г.п. Друя, саўгас Друйскі.

[Валацуга]

Валун Большой камень браславский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 1 километре к северо-востоку от деревни Дегтяры.

Вага звыш 30 т. На цяперашні час гэта самы буйны валун Браслаўшчыны.

4,9×3,3×1,3 Рј

[Валацуга]

Валун Камень в придатках сиповичский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 0,3 километра к юго-западу от деревни Сиповичи

Валун сіпавіцкі з ямкамі (адна ямка). Урчышча Прыдаткі, р. Дрысвятка





№ 27 РЅР° картасхеме.

Р’.РЎiпавiчы, сельсавет Рі.Рї.Р’С–РґР·С‹, калгас С–РјСЏ Мічурына. Знаходзіцца Р·Р° 8,5 РєРј РЅР° паўночны-СћСЃС…РѕРґ ад сельсавета Рі.Рї.Р’С–РґР·С‹ С– Р·Р° 29 РєРј РЅР° паўднёвы-захад ад Рі.Браслаў. Р—Р° 0,3 РєРј РЅР° паўднёвы захад ад РІ.РЎiпавiчы, "Камень Сѓ Прыдатках" – так тубыльцы называюць гэтую камлыгу. РќР° верхняй СЂРѕСћРЅiцы валуна захавалася адна выемка глыбiнёю 3 i дыяметрам 5 СЃРј Р· адшлiфаванымi i загладжанымi сценкамi. Форма гэтага паглыблення падобная РЅР° выемкі, што сустрэты РЅР° іншых валунах Беларусі, СЏРєС–СЏ маюць гістарычнае значэнне. Дапушчальна, што такiС… паглыбленняў было значна больш, але Р· цягам часу СЏРЅС‹ Р·РЅiшчылiСЃСЏ. Камяні Р· паўсферычнымі выемкамі С– адшліфаванымі сценкамі падобнага памеру шырока распаўсюджаны РІР° СћСЃС–С… рэгіёнах РЅР° поўнач ад нашай краіны: Сћ Літве, Эстоніі, Латвіі, Фінляндыі С– Швецыі. РќР° РґСѓРјРєСѓ эстонскіх даследчыкаў, выемкі зроблены чалавекам Сћ Р† тысячагоддзі РґР° РЅ.СЌ. Мяркуецца, што паглыбленні рабілі косткаю ці каменем больш трывалага складу (кварцытам ці крэменем), пасля чаго часцяком сценкі шліфавалі. Магчыма, што Сћ СЏРјРєС– налівалі тлушч альбо алей, клалі РєРЅРѕС‚ С– запальвалі агеньчыкі. Відовішча, асабліва Сћ прыцемках, было вельмі ўражлівае. Звычайна гэтыя камяні размя-шчаюцца РїР° схілах СЂСЌРє С– ручаёў. Час утварэння такіх паглыбленняў РЅР° камянях латвійскія гісторыкі адносяць РґР° РґСЂСѓРіРѕР№ паловы Р† тысячагоддзя РґР° РЅ.СЌ., але лічаць, што выкарыстанне такіх валуноў Сѓ якасці культавых аб'ектаў працягвалася С– далей. Большасць даследчыкаў бачыць Сѓ камянях Р· такімі ямкамі праяву культу памёрлых, але паралельна вызначае С–С…РЅСЋСЋ ролю таксама С– Сћ культах ўрадлівасці С– сонца. Яшчэ РЅРµ так даўно лічылася, што Латвія Р·'яўляецца паўднёва-СћСЃС…РѕРґРЅСЏР№ ускраінай арэалу культавых камянёў Р· такімі невялікімі паглыбленнямі. РњС–Р¶ тым Сѓ нашай краіне ўжо знойдзена 24 такіх валуна, большая частка Р· СЏРєС–С… захоўваюцца Сћ статусе геалагічных помнікаў прыроды. Захаванне такіх валуноў Р· ямкамі РЅР° тэрыторыі Браслаўскага раёна дае падставы для ўдакладнення межаў рассялення балцкіх (фіна-РІСѓРіРѕСЂСЃРєС–С…) плямёнаў, Сѓ СЏРєС–С…, РЅР° РґСѓРјРєСѓ гісторыкаў, існаваў звычай рабіць такія СЏРјРєС–.

[Валацуга]

Валун Коровий камень чернишковский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 0,3 километра к юго-востоку от деревни Чернишки, северный берег озера Струсто







№ 35 РЅР° картасхеме.

Р’.Чарнішкі, сельсавет РІ.Плюсы, калгас "Беларусь". Знаходзіцца Р·Р° 11 РєРј РЅР° поўдзень ад сельсавета РІ.Плюсы С– Р·Р° 8 РєРј РЅР° поўнач ад Рі.Браслаў. Тутэйшыя людзі называюць валун "Кароўнік", альбо "Каровін камень" С– расказваюць, што некалі ён ляжаў РїР°-над абрывам С– аднойчы, калі ліла моцная залёва, валун СЃРїРѕСћР· СѓРЅС–Р· С– прыціснуў карову, якая ішла СћР·РґРѕСћР¶ берага возера. Толькі адзін С…РІРѕСЃС‚ застаўся Р·РІРѕРЅРєСѓ. РђРґ таго часу камень завуць "Кароўнік". Але прыкладна Р·Р° 0,1 РєРј РЅР° захад ад валуна знаходзіцца крынічка, СЏРєСѓСЋ называюць "Святая". Таму хутчэй Р·Р° СћСЃС‘, Сѓ гэтым месцы пакланяліся Р±РѕРіСѓ Вялесу – ахоўніку свойскай жывёлы.
Недалёка ад яго з вады выступае невялікі валун-следавік.

[Валацуга]

Валун Мартин камень лайбунский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 1,5 километра к северо-западу от деревни Лайбуны

2 паглыбленні (5 лунак - ?)







Р’.Лайбуны, сельсавет Рі.Рї.Р’С–РґР·С‹, калгас "Уперад". Знаходзіцца Р·Р° 3,5 РєРј РЅР° паўднёвы-СћСЃС…РѕРґ ад сельсавета Рі.Рї.Р’С–РґР·С‹ С– Р·Р° 37 РєРј РЅР° паўднёвы-захад ад Рі.Браслаў. Р—Р° 1,5 РєРј РЅР° паўночны-захад ад РІ.Лайбуны, Амаль РЅР° самай вяршыне камлыгі адзначана наяўнасць штучнага паглыблення РїР°-мерам 12,8¸10 СЃРј дыяметрам С– РґР° 6 СЃРј глыбінёй Р· РґРѕР±СЂР° адшліфаванымі сценкамі. Р—Р° 1,9 Рј РЅР° СћСЃС…РѕРґ ад гэтай СЏРјРєС– таксама РЅР° паверхні захавалося яшчэ адно падобнае паглыбленне дыяметрам РґР° 11 СЃРј. Відавочна гэтыя паглыбленні былі высечаны чалавекам пад час правядзення культавых абрадаў. Камлыга мае назву "Марцін камень" – людзі лічаць, што раней зямля РЅР° СЏРєРѕР№ СЏРЅР° ляжала, належала спадару Марціну. Але калі спадар меў С–РјСЏ Марцін, то назва камяня Р±СѓРґР·Рµ Марцінаў. Магчыма, што назва камяня неяк звязана Р· імем Марта – СѓСЃС‘ гэтае патрабуе ўдакладнення. Варта адзначыць, што гэта РґСЂСѓРіС– Сћ Беларусі "Марцін камень", Р° Сћ суседніх краінах РЅР° поўначы валуноў Р· такой назвай РІСЏРґРѕРјР° значна больш. Там жа захаваўся старажытны звычай – пасля Р·Р±РѕСЂСѓ ўраджаю смажыць РіСѓСЃСЏ Сћ гонар святога Марціна. Хутчэй Р·Р° СћСЃС‘ гэты абрад звязаны Р· язычніцкім культам урадлівасці. Наяўнасць паглыбленняў сведчыць РїСЂР° культавае значэнне лайбуноўскай камлыгі.

[Валацуга]

Валун Пастуший камень воропанщинский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 0,5 километра к югу от деревни Воропанщина







Р’.Варапаншчына, сельсавет РІ.Іказнь, калгас iРјСЏ Рљiрава. Знаходзіцца Р·Р° 5 РєРј РЅР° поўдзень ад сельсавет РІ.Іказнь С– Р·Р° 16,5 РєРј РЅР° СћСЃС…РѕРґ-паўднёвы СћСЃС…РѕРґ ад Рі.Браслава.Р—Р° 0,5 РєРј РЅР° поўдзень ад вёскі Варапаншчына, Р—'яўляецца геалагічным (мінералага-петраграфічным) помнікам прыроды рэспубліканскага значэння Р· 1992 Рі. "Пастухоў камень" – так называюць тубыльцы гэты валун.

[Валацуга]

Валун Чертов след якубянский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 2 километрах к западу от деревни Якубянцы

Божий След, Чертов Камень, Казаков Камень

Паміж вёскамі Булавішкі і Якубянцы







Р’.Якубянцы, сельсавет РІ.Плюсы, калгас "Слава". Знаходзіцца Р·Р° 8 РєРј РЅР° поўдзень ад сельсавета РІ.Плюсы С– Р·Р° 11 РєРј РЅР° поўнач ад Рі.Браслаў. Р—Р° 1,5 РєРј РЅР° паўднёвы-захад ад вёскі Якубянцы, Адметнай асаблівасцю камлыгі Р·'яўляецца наяўнасць РЅР° паўночна-СћСЃС…РѕРґРЅСЏР№ роўніцы паглыблення, СЏРєРѕРµ ўзнікла Сћ выніку адколу кавалка пароды, ці зроблена штучна. Паглыбленне нагадвае след правай нагі чалавека. Гэты след мае даўжыню 22, шырыню 11 С– глыбіню РґР° 4¸7 СЃРј С– арыентыраваны пальцамі СћРЅС–Р·. Валун называюць "Камень СЃР° следам", "Чортаў след", "Божы след". Тутэйшыя людзі апавядаюць, што раней гэты камень ляжаў ля балота, СЂРѕСЃ С– таму быў РјСЏРєРєС–. РЈ той час неяк выбраўся Р· суседняга балота чорт С– накінуўся РЅР° чалавека, СЏРєС– праходзіў побач, пачаў над С–Рј здзеквацца. РЈ сварцы чорт наступіў РЅР° камень С– пакінуў гэты след. РђРґ той пары камень называюць "Чортавым". РЈ РІ.Чарнішкі, што Р·Р° 2,5 РєРј РЅР° РїРѕСћРґРЅС– ад валуна, СЏРіРѕ называюць "Казакоў" С– расказваюць, што некалі вельмі даўно Сћ РІ.Баруны жыў селянін Р· такім прозвішчам. Гэты мужык купляў Сѓ прыбярэжных вёсках рыбу РЅР° продаж. Калі вяртаўся РїР° лясной ("Бэркінай") дарозе, ён звычайна адпачываў РЅР° гэтым камяні. Некаторыя гісторыкі адносяць такія камяні-следавікі РґР° межавых знакаў С–, РЅР° РґСѓРјРєСѓ гэтых даследчыкаў, сляды высечаны каля 3 тыс. гадоў таму.

[Валацуга]

Валун Чудодейственный камень сташелишский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 0,9 километра к северо-востоку от деревни Сташелишки и 0,7 километра западнее южного берега озера Богдановского. Д. Жирнелишки









Р’.Сташэлiшкi, сельсавет РІ.Далёкія, калгас "Далёкія". Знаходзіцца Р·Р° 7,5 РєРј РЅР° СћСЃС…РѕРґ ад сельсавета РІ.Далёкія С– Р·Р° 19,5 РєРј РЅР° поўдзень-заходні поўдзень ад Рі.Браслаў. Р—Р° 0,9 РєРј РЅР° паўночны-СѓСЃС…РѕРґ ад РІ.Сташэлiшкii Р·Р° 0,7 РєРј РЅР° захад ад паўднёвай аканечнасцi РІРѕР·.Багданаўскае Сћ лесе, побач Р· дарогай Нягледзячы РЅР° невялiРєiСЏ памеры валуна, тубыльцы РґР° гэтага часу памятаюць РїСЂР° СЏРіРѕ розныя легенды i Р»iчаць чароўным С– цудадзейным. РЈ адной Р· легендаў апавядаецца, што ля гэтага каменя Р·'яўляюцца тры вершнiРєР° i пужаюць людзей. РЈ РґСЂСѓРіРѕР№ – што калi тут iСЃС†i Сћ прыцемках, то каля каменя можа здацца лясны пажар i пачуцца Р±СЂСЌС… сабакаў. Сцвярджаюць таксама, што пад камянём пахаваны гаршчок, Сѓ СЏРєiРј складзена золата. Р’iдаць Р· гэтай нагоды камень абкапаны Р· СѓСЃiС… бакоў i нават Р·РЅiР·Сѓ. Спадарыня Рњ.Р†.Капуста (1924 Рі.РЅ.) Р· РІ.Сташэлішкі, якая паказвала камень, расказала, што "СЏРµ знаёмая жанчына некалі ішла Р· РІ.Багданава РїР° лясной дарозе. Р† раптам убачыла СЏРє наперадзе, Сѓ тым месцы РґР·Рµ ляжыць камень, гарыць лес. РЇРЅР° спужалася С– аббегла навакол, Р° калі Р·РЅРѕСћ выйшла РЅР° дарогу РґР° Сташэлішак С– паглядзела назад, то аказалася, што ніякага пажару С– РЅРµ было." Мала засталося валуноў Р· такімі цікавымі легендамі.

[Валацуга]

Валун Большой камень анисимовичский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 0,3 километра к югу от озера Ричи

в. Анісімавічы

3,6×1,8×1,5 – 8,8 Рј

Мае цэглападобную форму, добра загладжаную, адшліфаваную паверхню, што сведчыць пра яго знаходжанне пэўны час у актыўнай ніжняй частцы ледавіка пры транспарціроўцы.

[Валацуга]

Валун Чертов камень ричевский

Геологический памятник природы республиканского значения

В 0,9 километра к северу от деревни Анисимовичи, остров Калинец на озере Ричи









4,2×3,4×1,9 – 11,3 Рј

Валун калінецкі ??

Р’.Анісімавічы, сельсавет РІ.Мяжаны, калгас "Камунар". Знаходзіцца Р·Р° 7 РєРј РЅР° паўночны-захад ад сельсавета РІ.Мяжаны С– Р·Р° 26 РєРј РЅР° захад-паўночны захад ад Рі.Браслава. РќР° выспе Калiнец, што знаходзiцца РЅР° возеры Рычы, насупраць мысу "Каменная С†i Чортавая дарога",Знаходжанне камлыгі РЅР° выспе, што Р·'яўляецца працягам паўвыспы "Чортава дарога" С– якая РІСЏРґР·Рµ менавіта РґР° гэтай камлыгі, СѓСЃРєРѕСЃРЅР° можа сведчыць РїСЂР° СЃСѓРІСЏР·СЊ былога язычніцкага культа Сћ гэтых мясцінах Р· назвай "Чортаў камень" – СЏРє расказваюць мясцовыя жыхары.

[Валацуга]

Валун Большой камень бутевский

Геологический памятник природы республиканского значения

Западная окраина деревни Бутевцы

3,2×2,8×1,4 – 8,4 Рј