Предыдущая тема :: Следующая тема |
Автор |
Сообщение |
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 04 Jul 2021, Sun, 3:32 Заголовок сообщения: |
|
|
Рэліквіі касьцёла сьвятых апосталаў Пятра і Паўла, якія захаваліся да нашага дня:
Абраз «Маці Божая Пясковая», XVIII ст.
з 1975 года знаходзіцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі. Выстаўляецца ва ўсіх выязных выставах, прадстаўляючы беларускі іканапіс
абраз Божай Маці Пясковай адзіны ў Беларусі!
абраз Божай Маці Пясковай на выставе ў Ватыкане 2016 г. ⬇
увеличить до 1005x684
увеличить до 1200x667
абраз Божай Маці Пясковай на выставе ў Княстве Ліхтэнштэйн, 2019 ⬆
https://www.belta.by/culture/view/vystavka-belorusskih-ikon-otkryvaetsja-v-vatikane-193703-2016/
увеличить до 1052x516
Нашчадкі старажытнага роду Слізень на сустрэчы з галоўным абразом радавога касьцёла ў нацыянальным мастацкім музэі Беларусі. (фота з асабістай калекцыі, 2018 год)
Карона Абраза «Маці Божая Пясковая» 1795г.
Знойдзеная пры расчыстцы касьцёла ў 1991 годзе. Знаходзіцца ў прыватнай калекцыі.
З улікам двух увагнутасьцяў на срэбным акладзе абраза, які таксама захоўваецца ў Нацыянальным мастацкім музэі, трэба меркаваць, што існавала (існуе) яшчэ адна такая ж карона
(фото из личной коллекции)
увеличить до 1200x504
Купель (хрысцiльня, лат. - babtysterium) 1790г., драўляная,
выканана ў стылі класіцызму. З даўняга часу знаходзіцца ў касьцёле ў суседняй парафіі.
(фото из личной коллекции)
Балюстрада. 1790г.
Ажурная коўка з ініцыяламі Зофii Слізень на варотах. З даўняга часу знаходзіцца ў касьцёле ў суседняй парафіі.
(фото из личной коллекции)
Табернакль (от лат. Tabernaculum),1790г.-збудаваньне для захоўваньня святынь
З даўняга часу знаходзіцца ў касьцёле ў суседняй парафіі.
(фото из личной коллекции)
Крыжовы шлях. 14 сiмвалiчных стацый. З даўняга часу знаходзіцца ў касьцёле ў суседняй парафіі.
(фото из личной коллекции)
Рызы (Ornat) з касьцёла св. апосталаў Пятра і Паўла. XVIII ст.
Адзін асобнік знаходзіцца ў музэі г. Вільні. Тры арнаты (з усіх захаваных да нашага часу) і фартух знаходзіліся ў касьцёле суседзкай парафіі да 2018 года, пасьля чаго былі канфіскаваныя біскупам Пінскім. Цяпер месцазнаходжаньне ўнікальных рыз 18 стагоддзя невядома. Арнаты выкананы ўнікальнай тэхнікай мануфактуры габэленаў Агінскага ў Слоніме.
Не зьдзіўлюся, калі гэтыя ўнікальныя рызы канца 18-га стагоддзя ўжо знаходзяцца ў якім Кракаўскім музэі ці ў прыватнай калекцыі
Абраз св. Казіміра. Мастак Павел Фрыгiдэр. З даўняга часу знаходзіцца ў касьцёле ў суседняй парафіі.
(фото из личной коллекции)
Абраз св. Aнтонiя. Мастак Павел Фрыгiдэр.XVIII ст. З даўняга часу знаходзіцца ў касьцёле ў суседняй парафіі.
(фото из личной коллекции)
Последний раз редактировалось: Nikolai (25 Jul 2021, Sun, 19:09), всего редактировалось 4 раз(а) |
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 09 Jul 2021, Fri, 0:47 Заголовок сообщения: |
|
|
Прыкладная пячатка з гербам "Карчак" ( Korczak ) Івана Мялешкі
(з асабістай калекцыі Уладзіміра Рэтмана.)
• Датыроўка: сярэдзіна 16 ст.
• Матэрыял: свінцова-алавянiсты сплаў, мэханічная чыстка, кансэрвацыя.
• Апісаньне: матрыца 15х18 мм, таўшчыня 3 мм, ручка вышынёй 3 см, у форме конусу з круглявасьцю на канцы і адтулінай для шнурка.
• Апісаньне герба: у полі пячаткі рэнэсансавы шчыт, у шчыце геральдычны знак у выглядзе трох урубаў (клясычны герб «Карчак»). Клейнод адсутнічае.
• Літары на пячаткі: I М.
• Месца знаходкі: Слонімскі павет, у 2020 годзе.
• Верагодная атрыбутацыя:
🔹 Іван (Ян) Мялешка (Jan Mieleszko) дзяржаўны дзеяч Вялікага княства Літоўскага, публіцыст, вядомы сваёю «Прамовай Івана Мялешкі», зьвернутай да Жыгімонта III на Сойме ў Варшаве.
🔸 Сын слонімскага маршалка Івана Данілавіча.
• Падкаморы мазырскі.
• З 1591 г. падстараста слонімскі,
• з 1602 г. – маршалак слонімскі.
• з 1605-1610 гг. – каштэлян Мсціслаўскі;
• з 1610-1615 гг. – берасьцейскі;
• з 1615-1623 гг. – смаленскі.
🔹 На сойме 1598 г. уключаны ў склад камісіі па разьмежаваньні Мазырскага павета і Кіеўскага ваяводзтва (яго паўнамоцтвы падаўжаліся на соймах 1609 і 1611).
🔸 Дэпутат на сойм 1605 года.
🔹 У 1613 г. уваходзіў у склад сэнатарскага савета пры Жыгімонце III Ваза. 🔸 Дэпутат Трыбунала ВКЛ у 1585, 1590,1597 гадах.
🔹 На Слонімшчыне валодаў Дзявяткавічамi і Бусяжам, кіраваў Зьдзітаўская дзяржавай.
🔸 У 1606, 1609 і 1621 гг. набыў ад Эстэр, удавы Іцхака Міхелевіча, І. Солтана і Л. Сапегі часткі маёнтка Жыровічы.
🔹 У 1613 г. ініцыяваў стварэньне ўніяцкага Жыровіцкага ўсьпенскага манастыра, ігуменам якога стаў Язафат Кунцэвіч.
🔸 У 1613 і 1618 гг. перадаў манастыру і сваю частку Жыровічах.
(інфармацыю і фота прадставіў Bob Retman)
Прыкладная пячатка Міхаіла Сьлізень з гербам "Сьвят" (Świat )
(Інфармацыя аб пячатцы адсутнічае, фота ўзятае з соц сетак)
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 25 Jul 2021, Sun, 2:05 Заголовок сообщения: |
|
|
Яшчэ адна славутасьць у Новадзявяткавічах – надмагільныя камяні меркавана 12-га стагоддзя
увеличить до 1200x800
увеличить до 983x976
увеличить до 989x990
увеличить до 1000x1000
увеличить до 1024x683
Пасьля варварскага налёту мясцовай улады ў 2020 годзе, зьвязанага з пагоняй за дзелавой драўнінай, старажытныя могілкі выглядаюць як пасьля нашэсьця Мамая...
увеличить до 1024x683
увеличить до 1200x675
Шмат стагоддзяў ніхто не турбаваў пахаваных на гэтых старадаўніх могілках. Але вось зьявіўся новы старшыня сельсавета (прытым кабета) і супакоі пахаваных быў перапынены. Пад нагодай добраўпарадкаваньня могілак былі выбарачна сьпілаваны і толькі роўная хвоя, крывыя і сухія нікому не спатрэбіліся і бярозы таксама на шчасьце засталіся цэлымі. Бязьлітасна раскалупалі трактарамі ўвесь ланшафт, перавярнулі і расьцягалі надмагільлі …
Усё пакаленьні чыноўнікаў толькі і рабілі што зьнішчалі спадчыну і так і не навучыліся созидать. Не баяцца пакараньня ні бога і не ч.....
увеличить до 1024x683
увеличить до 640x895
увеличить до 1024x683
увеличить до 1200x675
Другое “нашэсьце Мамая” на старажытныя могілкі было праз год і ўжо астатнія дрэвы ( не кандыцыя) вырэзваліся для мясцовай кацельнай, а магілы і намагільныя камяні зноў тапталіся сучаснай тэхнікай. Вялізарны час аж у Дзевяць стагодздзяў не зьніўчыў памяць так, як гэта робяць неразумныя людзі, якіх надзялілі толькі нейкай малюсенькай уладай...
Последний раз редактировалось: Nikolai (01 Jul 2022, Fri, 12:52), всего редактировалось 1 раз |
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 26 Jun 2022, Sun, 3:07 Заголовок сообщения: |
|
|
Будслаўскі абраз Маці Божай быў вядомы цудоўнымі ацаленьнямі.
Адным з гэтых цудаў было шчасьлівае ажыўленьне немаўляці-першанца шляхецкай сям'і Сьлізьняў&Мялешка.
увеличить до 1200x800
У 1650 годзе пробашч будслаўскага кляштара Элеўтэрый Зеляевіч выдаў у Вільні кнігу на лацінскай мове пра цуды абраза Маці Божай Будслаўскай у пэрыяд з 1617 па 1650 гады. Кніга мела пышную барочную назву «Задыяк зямлі нябеснай, ці Будская Пушча ласкамі Божымі ахутаная, якія людзі адчуваюць пры цудатворным абразе Найсьвяцейшай Дзевы Марыі, што ў касьцёле айцоў Бернардынаў». У кнізе згадваецца пра 42 цудоўныя акрыяньні і вось адно з тых цудаў :
«1649 год. Ян Хризастом Слизень, сынишка его милости Александра Слизня, подстолия ошмянского, родился от матери своей, её милости госпожи Теодоры, урожденной Мелешко, мертвым, и перед иконой Пресвятой Девы, которая в то время была в доме, с великой верой и плачем родителей над сыном своим первенцем, был посвящен чудотворной Будской иконе и в закон обещан в монастырь, который находился всего в миле от их дома, и младенец ожил и до сих пор, благодаря заступничеству Пресвятой Девы, с Божьей помощью живёт и здравствует. Тот же его милость господин Слизень, подстолий ошмянский, который за несколько недель до того чуда и такой великой милости Божьей, на месте Будском полученном, писал ко мне письмо, размещенный выше в этой книге, в котором сам по своей воле, узнав только, что я задумал издать книгу про эти чудеса, написал под крепкой присягой, признавая, что на том Будском месте есть consolatio affictorum, это значит утешение страждущих, которые искренне стремяться под крылья этой Орлицы Небесной».
🔹Во время русско-польской войны 1654—1667 гг. монахи вывезли икону в Соколку (Белостокская область), откуда её вернули после войны.
В 1655 — 1689 гг. за Будскую пущу между бернардинцами и семьей Слизней произошел спор, завершившийся мирным соглашением. В XVII столетии семья Слизней являлась попечителем будславского монастыря, которому принадлежало небольшое сельское угодье. Ошмянский стольник Александр Слизень избрал будславский костёл в качестве своей усыпальницы. После его смерти в костёле была установлена мраморная эпитафия. В 1656 году в монастыре находилось 16 монахов.
увеличить до 1200x991
🔸 Алтар Наведзінаў Найсьвяцейшай Дзевы Марыі – драўляны разны алтар капліцы Св. Барбары касьцёла Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Дзевы Марыі ў Будславе, створаны ў 1649 г.
🔹 справа бачна на бакавой сьцяне мэмарыяльная пліта Аляксандра Сьлізьня (1580-1651) з чырвонага мармуру і з тэкстам на ёй:
Przepisany z pomyłkami. Autentyczny tekst następujący:
„DOM / Miseremini Mei / Saltem Vos Seraphici Confratres Mei / Ego ille Alexander Slizien Dap[ifer] Oszm[ianensis] / Sig[ismundi]
III Vlad[islai] IV Joan[is] Casim[iri] Regvm Poloniae / Avlicus et Secretarius / Bi sin Mosch[ovia]
Legatus / Vbi et Carceris Aff ectvs Inivriis / Qvvm Variis Reip[ublicae] fessvs Negotiis / Deum Qvie-
tem Amicos Integrivs Colvissem / Anno MDCLIo Die II Men[sis] Ian[uarii] / Ætatis vero LXXIIo /
In Fvndo Motyki Hæreditate mea / Metam Vitæ Fvgacis Attigi / Hicque in Ferali Cinere Depositvs
/ Redemptorem Mevm expecto Ivdicem / Catharina Stachowska Marsch[alci] Oszm[ianensis] Filia
/ Mæstissima Coniunx cum Alexandro Dap[ifero] / Oszm[ianensi] SRM Secr[etario] et Michaele /
Carissimis Filiis / Hoc Immortalitatis posvere Monvmentum”.
увеличить до 812x1200
Расшыфроўка тэкста з дасьледчай працы Ігара Сурмачэўскага, надрукаваная ў часопісе «Наша вера» :
” (Deo Optimo Maximo /Найвялікшаму і Наймілейшаму Богу/
Памаліцеся аб выратаванні маім, Браты Францішкане /
Я, Аляксандр Слізень Дапіфер (падстолі) Ашмянскі /
Жыгімонта III, Уладзіслава IV, Яна Казіміра, прыдворны каралёў Польшчы сакратар/
быў амбасадарам у Москве/ дзе быў кінуты ў турму і атрымаў траўмы/
калі я стаміўся ад спраў Рэчы Паспалітай/
Бог забраў мяне 2 студзеня 1651 года, ва ўзросце 72 гадоў/
і я у спадчынным маёнтку Матыкі жыццё скончыў/
і тут на смяротным ложы чакаю свайго Суддзю-Збавіцеля /
Катарына Стахоўска, дачка маршалка ашмянскага /
Смуткуючая жонка разам з дарагімі сынамі/
Аляксандрам Дапіферам (падстоліем) ашмянскім,
SRM (Яго Каралеўскай Мосці) сакратаром і Міхалам/ зрабілі гэты помнік неўміручасці.)"
🔹 Александр Слизень (1579 - 11 января 1651) - государственный деятель Великого княжества Литовского. Сын Григория (по иным источникам - сын Павла), подсудка Ошмянского. Стольник Ошмянский, староста Мядельский. Избирался послом на сеймы, депутатом Трибунала ВКЛ. Королевский секретарь. В качестве посла дважды посещал Москву (1610 и 1620 гг.).
Был женат Екатерине Стаховской. У него был сын Александр Казимир Слизень, подстолий Ошмянский.
🔸Александр Казимир Слизень (1610 - 26 января 1684) — государственный деятель Великого княжества Литовского. Подстолий Ошмянский, королевский секретарь, стольник Ошмянский, вице-администратор Брестской экономии.
Посол на Сеймах, депутат Трибунала ВКЛ 1654 и 1680.
Был женат на Теодоре Мелешко (1631 - 5.02.1668, нарадзіла 5 дзяцей).
В 1648 г. Александр Казимир Слизень становится владельцем имения Девятковичи Новые, которое он получил в качестве приданого от Мелешко, женившись на Теодоре Мелешко.
Был женат вторым браком на Гелене Филлипович (16.. ? - 1682). Helena Ślizień (Filipowicz) нарадзіла 8 дзяцей.
От его сыновей Стефана Яна (народжаны ў першым шлюбе), Михаила Брунона и Андрея (народжаныя ў другім шлюбе) пошли три отдельные ветви рода Слизней. |
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 29 Jun 2022, Wed, 12:53 Заголовок сообщения: |
|
|
( !!! В докладе используется написание фамилии Сьлізень(Ślizień) в русском варианте - Слизенев/Слизенями и т.д. с использованием отчеств вместо двойных имён. Подобное придание русскости представителям шляхты ВКЛ встречается только в российских источниках - ЭСБЕ и и.п.)
Архивный фонд рода Слизеней
( Т. Ю. Афанасьева, дырэктарка ДУ «Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ў г.Гродна».
З матэрыялаў навукова-практычнай канфэрэнцыі «Беларускія архівы на мяжы тысячагодзьдзяў: здабыткі і страты»., прысьвечанай 80-годдзю нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі. Менск, 28 чэрвеня 2018 г. )
https://niab.by/newsite/sites/default/files/styles/juicebox_medium/public/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96%D1%8F%20%D0%B0%D1%80%D1%85%D1%96%D0%B2%D1%8B%20%D0%BD%D0%B0%20%D0%BC%D1%8F%D0%B6%D1%8B%20%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%8F%D1%87%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D1%9E_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B.pdf
« Документы личного происхождения – это документы, образовавшиеся в процессе жизни и деятельности отдельного лица,семьи, рода. Они являются ценными историческими источниками, раскрывающими все стороны жизни человека в обществе, результативно дополняющие официальные материалы.
В Национальном историческом архиве Беларуси в г. Гродно (далее – НИАБ в г. Гродно) хранится фонд личного происхождения помещиков Гродненской губернии Слизеней (фонд No 1663 «Слизени –помещики Гродненской губернии»).
Согласно указанию заместителя министра культуры БССР и по договоренности с Управлением культуры Гродненского облисполкома в 1954 г. архив произвел обследование Слонимского краеведческого музея. Было обнаружено большое количество документальных материалов в виде россыпи, не относящихся к профилю музея и находившихся без всякого надзора на складе. Указанная россыпь в количестве 300 кг включала документальные материалы рода Слизеней с XVI в. по 1939 г.
Таким образом, была спасена «жизнь» ценным документам по истории Беларуси, а архив пополнился новым фондом.
Фонд состоит из трех разделов.
I раздел включает в себя документы по истории рода, биографические и служебные документы, переписку Слизеней, документальные материалы по имущественно-хозяйственным, крестьянским,бытовым вопросам, а также опись печатных изданий и рукописей библиотеки Слизеней, делопроизводство и архив.
II раздел включает документы об административно-хозяйствен-ном центре управления владениями Слизеней (имения Девятковичи, Новые Девятковичи, Дедиловичи).
III раздел включает документы о войнах Речи Посполитой с Турцией в 1666–1696 гг., Северной войне 1700–1721 гг., композиторе Михаиле Огинском и другие документы.
В фонде имеются инвентарные описания имений, фольварков, контракты и записи о разделе, передаче, аренде, залоге и продаже имущества, дела о торговле лесом, хлебом и вином, долговые доку-менты, контракты еврейских купцов со Слизенями на аренду мануфактур, заводов, корчем, шинков, имений, мельниц, домов, на вырубку и сплав леса, покупку зерна, хлеба, конопли, водки, расписки купцов в получении товаров, ведомости уплаты денег за аренду и товары, контракты еврейских ремесленников со Слизенями на выполнение различных работ, ревизские сказки по местечкам, имениям, фольваркам, списки рабочих на мануфактурах, занятых на сплаве леса, слесарных, плотницких, столярных и других работах, выписки из актовых книг о сборе податей.
Документы фонда написаны на польском и русском языках.
Слизени относились к древнему дворянскому роду собственного герба того же имени, являлись крупными землевладельцами Гродненской, Минской, Виленской губерний.
Родословная рода насчитывает свыше семи столетий. В соответствии с преимущественно легендарными сведениями родоначальником рода являлся Ратша, который имел славянское происхождение. Его потомок выехал на Русь из Семиградской земли (древнее название Трансильвании – исторической области на севере Румынии) в первой половине XIII в. Потомки Ратши отличались своими успехами как в делах ратных, таки на службе у новгородских, московских, тверских князей. Правнук Ратши, Гаврила Алексич, являлся боярином князя Александра Невского, отличился в Ледовом побоище 1242 г. Сын Гаврилы Акинф служил тверскому князю Михаилу Ярославичу.
Ратша являлся родоначальником не одной известной родовитой фамилии. Праправнук Ратши – Григорий Пушка имел внука по прозвищу Муса – отсюда пошла ветвь Мусиных – Пушкиных. Другой потомок Ратши в 10-м колене – Иван Пушкин имел прозвище Кологриви дал начало ветви Кологривовых.
Один из потомков Ратши, АндрейИванович, имел 8 сыновей, из которых Иван имел прозвище Бутурля (отсюда идет начало рода Бутурлиных), а Андрей по прозвищу Слизень – основатель ветви рода Слизеней [1, л. 1]. Сын Андрея, Иван Андреевич Слизнев (русское звучание фамилии), в конце XV в. пересе-лился в Литву, где занимал должность брянского воеводы. Сын Ивана Андреевича Евстафий, лишившись брянских земель, был пожалован землями в Ошмянском повете. В дальнейшем земельные владения Слизеней значительно расширились и занимали территории в Виленской, Минской и, главным образом, Гродненской губерниях.
Представители рода Слизеней принимали активное участие в политической и общественной жизни Великого Княжества Литовского,Речи Посполитой и Российской империи, занимали высокие посты и должности.
Александр Павлович Слизень являлся ошмянским подстолием и стольником, в 1610 г. был послом в Москву, его сын Александр Казимир – депутат Трибунала ВКЛ в 1654 и 1680 гг. Сын последнего – Стефан Ян в 1681 г. был ошмянским, кревским старостой, маршалком Трибунала ВКЛ в 1705 г., Михаил – сын Стефана Яна – полковник, староста кревский в 1736 г., подконюший ВКЛ с 1736 г. Сын последнего – Стефан – староста кревский, подкоморий слонимский, генерал-майор ВКЛ [1, л. 2]. Их потомок – Рафал Слизень – генерал-адъютант войска ВКЛ, кавалер орденов Святого Станислава и Белого Орла.
Это далеко не весь перечень представителей рода Слизеней.Потомки основателей рода Слизеней стали достойными продолжателями ратных дел своих легендарных предков. Связь представителейрода Слизеней с воинским делом никогда не прекращалась.
Род Слизеней внесен в VI часть родословной книги Дворянских депутатских собраний гродненской и минской губерний
В 1648 г. Александр Слизень становится владельцем имения Новодевятковичи, которое он получил в качестве приданого от Мелешков, женившись на Теодоре Мелешко.
В 1845 г. владельцем имения становится Альфред Слизень. Он завершает строительство резиденции, которая принимает вид величественного неоготического дворца.
Вид дворца передает рисунок Наполеона Орды. Следующим владельцем стал его сын Генрик Слизень. В 1911 г. сын Генрика и Марии Остромецкой – Ольгерд Слизень –стал последним владельцем земельных владений рода Слизеней.
Ольгерд родился в 1895 г. в Петербурге [2, л. 2]. В 1917 г. закончил Никола-евское кавалерийское училище в Петрограде [2, л. 28] и отважно сражался на фронтах Первой мировой войны. Гражданскую войну поручик Слизень встретил в окопах в Украине [3, л. 1]. Затем был адъютантом генерала Андерса. В 1939 г. был заключен в Старобельский лагерь для содержания польских военнопленных, который располагался в Луганской области УССР. Скончался в Великобритании в 1959 г.
В фонде имеется генеалогическая таблица рода Слизеней, составленная одним из потомков этого рода в 30-х гг. ХХ в. Последним представителем рода в ней записан Альфред Слизень [1, л. 3]. Он родилсяв 1930 г. (1927г. – дакладны год нараджэньня / удакладненьне М.М.) в Варшаве [4, л. 26].
Альфред – сын графа Ольгерда Слизеня и Марии Карчевской. В 2014 г. Альфред Слизень, который проживал в Польше, обратился в наш архив с просьбой предоставить копии документов, касающихся имущества его отца, расположенного до сентября 1939 г. в деревнях Стародевятковичи и Новодевятковичи Слонимского района Гродненской области. Это имущество состояло из дворца, паркового комплекса, земельного участка и рыбацкого
хозяйства. Были предоставлены копии запрашиваемых им документов.
Комплекс документальных материалов фонда личного происхождения рода Слизеней отнесен к особо ценным документам нашего архива. Этот фонд является историко-архивным базовым исследовательским источником, представляющим интерес для различных категорий пользователей – историков, палеографов, филологов, лингвистов, топонимистов и других пользователей.
Источники:
1.НИАБ в г. Гродно. – Ф. 1663. – Оп. 1. – Д. 1
2. НИАБ в г. Гродно. – Ф. 1663. – Оп. 1. – Д. 24. – Документы о военной службе поручика Слизеня Ольгерда. 1915–1923, 1932 гг. – 33 л.
3. НИАБ в г. Гродно. – Ф. 1663. – Оп. 1. – Д. 25. – Походные записи поручика
Слизеня Ольгерда на украинском фронте. 1919 г. – 33 л.
4. НИАБ в г. Гродно. – Ф. 1803. – Оп. 3. – Д. 11. – Метрическая книга Девятко-
вичского костела о родившихся за октябрь–ноябрь 1926, 1927–1937 гг. » |
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 17 Jul 2022, Sun, 22:13 Заголовок сообщения: |
|
|
📚 Архивный фонд рода Слизеней 📚
увеличить до 1200x595
Фонд 1663 "Слизни"
Опись 1.
Раздел 1 - Слизни, их родственники и другие землевладельцы.
1 - Слизни, помещики стр. 1 -71
2 - Родственники Слизней и другие землевладельцы. стр. 71 - 206
Раздел 2 - Земельные владения помещиков Слизней, их родственников и других землевладельцев
1 - Административно - хозяйственные центры родственников и др. землевладельцев. стр. 206 - 633
Раздел 3
1. Документы о войне Речи Посполитой с Турцией 1668 - 1696. стр. 633 - 635
2. Документы о Северной войне 1700 - 1721. стр. 635 -636
3. Документы о Тадеуше Костюшко. стр. 637
287. Запись о передаче помещицей Козелл Слизню Рафаилу его крестьянина Захаревича. 18.10.1805
295. Дело о поставке рекрутов с имений Слизня Рафаила. 29.01.1794 - 23.11.1824 42 стр.
296. тоже с имений Слизень Констанции. 22.11.1819 - 7.11.1836 25 стр.
297. Квитанции о поступлении рекрутов из имений Слизня Альфреда. 12.12.1830 - 24.08.1857
351. Выписка из инвентарей имений Слизня об убежавших крестьянах. 1705.
362. Дело о требовании Слизней Михаила и Рафаила о выдаче им помещиком Козеллом крестьянина Войнича Леона и родословная крестьян Войничей. 26.04.1778 - 15.02.1788 39 л?
868. Дело по жалобе помещиков Козеллов Адама и Людвика на помещиков Завишей Юдиту и Павла, Туровских Анну и Юрия за неуплату долга и избиение судебных приставов шляхтичей. 15.07 - 11.09.1747
996. Запись о взыскании помещицей Маевской с помещика Мицкевича долга. 21.09.1833
1437. Запись о продаже помещиками Якимовичем, Чарнушевичем Винцентом и др., помещику Плавскому и Чарнушевичу Юзефу земли. 11.05.1806 - 28.03.1808
1551. Выписка из книг Главного Трибунала ВКЛ о признании Слизень-Филипович Еленой дарственной записи мужу Слизню Александру на деньги и землю им. Девятковичи, Мотыки, Княгинин и Костыки. 03.11.1679, 10.12.1682
1574. Дело по спору Слизня Стефана со Слизень Теклей об аренде им. Девятковичи, Полонка и Костыки.
3833. Расписка помещика Боницкого помещику Слизню о получении арендной платы с имения Княгинин. 1679
3834. Соглашение Слизней Михаила и Рафаля о разделе фольварка Княгинин. 18.09.1778
3857. Инвентарная опись имения Костыки за 1671
3858. Инвентарная опись имения Костыки за 1678
3859. Инвентарная опись имения Костыки за 1751
3860. Инвентарная опись имения Костыки и фольварка Костеневичи за 1775 - 1778 гг.
3861. Инвентарная опись имения Костыки и фольварка Костеневичи 1778
3862. Инвентарная опись имения Костыки и фольварка Костеневичи 1779
3863. Инвентарная опись имения Костыки и фольварка Костеневичи 1781
3864 Инвентарная опись имения Костыки и фольварка Костеневичи 1833
3865. Инвентарная опись фольварка Костыки 1834
3866. Устанвая грамота имения Костыки за 1850
3868. Описание имения Костыки и фольварка Рындевичи 1847
3869. Дело о установлению границ между Слизнем и Терлецким им. Костыки и Орпа. 1797 - 07.07.1803
3870. Дело о споре пом. Слизня с пом. Каминским о разграничении земли им. Костыки и Колодки. 3.12.1801 - 30.06.1802
3871. Судебный вызов пом. Огинского и др. по делу Слизня о нарушении границ им. Костыки 13.03.1790 - 12.05.1791
3872. Дело о приезде членов подкоморного суда в им. Костыки для определения земельных границ пом. Гецевича и Слизня. 18.03.1848 - 27.03.1849
3873. Дело о замене земли между пом. Слизнем и Коссовским в имении Костыки. 1698
3874. Заявление арендатора Михаловского Слизню о невладении землёй за рекой в им. Костыки. 15.01.1787
3875. тоже ксендза Радзиминовича о временном пользовании землёй в им. Костыки. 8.05 - 8.12.1792
3876. Заявление арендатора Болтуця о принадлежности леса Лисьи Норы Костыцкой экономии. 30.08.1837
3877. Дело по спору Слизня Михаила с помещиком Гарантом о праве на владение им. Костыки. 12.08.1756 - 27.11.1759
3879. Дело о вводе Слизня Альфреда во владение им. Костыки. 06.02.1833, 18.08.1842
3880. Дело о передаче помещицей Беликович Александрой помещикам Юниховским им. Костыки. 6.10.1662
3881. Запись о передаче помещиком Униховским помещику Родневскому им. Костыки. 12.05.1671
3882. То же Свеховским Слизню. 1696
3883. То же Слизень Софии после смерти её мужа Слизня Стефана. 27.08.1776
3884. Копия указа Литовской Консистории о передаче церковных владений в им. Костыки в казённое ведомство. 23.05.1856
3885. Дело об аренде помещиком Юшкевичем имения Костыки у Слизень Констанции. 23.03.1778, 04.09.1779
3886. Контракт Слизня об отдании в аренду помещику Кржимановскому им. Костыки. 23.03.1799
3887. Дело об аренде помещиком Родинским имения Костыки. 05.03.1803 - 11.04.1805
3888. Дело по спору Слизень Констанции с помещиком Снарским об аренде имения Костык и ф. Рындевич. 28.08.1823 - 24.08.1825
3889. Записка о жалобе опекуна несовершеннолетних Слизней Новосельцева их арендатору помещику Снарскому. 26.02.1826
3890. Дело о передаче Слизень Юзефом Слизень Констанции в аренду им. Костык. 16.03.1833 - 04.03.1840
3891. Расписка арендатора им. Костык Солтана о получении от помещика Маркевича ржи. 27.07.1832
3892. Дело о залоге помещимов Униховским помещикам Кушлящу и Осинскому им. Костыки за долги 07.05.1664 - 05.08.1667
3893. Дело о получении ксендзом монастыря Кармелитов Стенковским от Слизня Михаила долга и об отзыве залога на имение Костыки. 1716
3894. Дело о передаче Слизень Констанцией помещице Инчиковой в залог имения Котыки за долги. 04.12.1834 - 08.03.1837
3895. Прошение Слизня Альфреда о выдаче ему Вилейским земским судом свидетельства о получении кредита под залог им. Костыки и фольварка Рындевичи. 1847
3896. Записка об отсрочке решения дела Слизня Александра и Ялозы о выкупе им. Костык 1683 - 1684
3897. Дело о продаже помещиком Униховским помещику Родневскому им. Костыки. 07.05.1671 - 17.06.1672
3898. То же помещиком Иодковскими Станиславом и Варварой помещику Ялозе части им. Костыки. 03.051677 - 10.1678
3899 То же помещиком Ялозой помещику Слизню имения Костыки. 1677 - 1678
3900. Жалоба Слизня Стефана на помещиков Каминских за потраву сенокоса. 24.07.1769
3901. Жалоба Слизня на помещика Лисовского за нападение на имение Костыки. 27.06.1806
3902. Ведомость об урожае зерновых культур. Октябрь 1811
3903. Отчёт и записка об урожае зерновых культур в имении Костыки и фольварку Рындевичи. 14.03. - 30.06.1837
3904. Дело об осмотре ячменя на полях имения Костыки. 14.08.1779
3905. Отчёт о приходе и расходе сельскохозяйственных продуктов. 11.04.1817
3906. То же фольварка Рындевичи. 01.10.1848 - 1850
3907. Отчёт о приходе и расходе денежных средств 1850 - 01.06.1860
3908. Реестр купленных лошадей и волов в им. Костыки и ф. Рындевичи 1832
3909. Запись о передаче скота из им. Девятковичи в им. Костыки. 04.10.1850
3911. Дело об отдаче в аренду Слизнем комиссару Чарноцкому, Иовелевичу, Недзвицкому и др. корчем, мельниц в имении Костыки и Кревсом старостве. 11.02.1797 - 11.04.1807
3912. Дело об аренде корчем и мельниц в имении Костыки. 01.03. - 03.10.1832
3913. Контракт купца Абелевича Шихмана на сплав леса из им. Костыки до гор. Ковно. 28.08.1832
3914. Контракт мастера Розгина Якуба на ремонт церкви в имении Костыки. 11.05.1806
3915. Инструкция эконому о сельскохозяйственнных работах. 29.05.1813
3916. Заметки о поставке дров на мельницу. 1832 -1834
3917. Дело о неуплате денег Слизнем Александром помещику Ялозе Павлу за имение. Костыки. 1682
3918. Реестр доходов. 27.04.1775
3919. Записки о доходах фольварка Костыки. 1812
3922 Дело о жалобе управляющего им. Костыки Банасевича на священника Дорошевского за присвоение двух крестьян Явгелей. 18.11.1850 - 20.10.1852
3923. Дело об отдаче в рекруты крестьян Слизня из им. Костыки и Орпа. 17.07.1790 - 28.02.1814
3924. Распоряжение конфедератского маршалка Огинского об освобождении имения Костыки от повинностей. 03.06.1734
3925. Расписка об уплате подымной подати с имения Костыки. 14.11.1671 - 06.06.1672
3940. Дело по требования Слизня Михаила о выдаче Бенедиктинским мокастырём трёх крестьян Сташкевичей из имения Костыки. 24.10.1749, 19.02.17500
3944. Таблица о числе населения в имении Костыки. 28.08.1789
3945. Именной список дворян и их семей в имении Костыки Слизня Рафаила. 08.03.1795
3949. Реестр документов из архива Слизней о правах на владение им. Костыки и ф. Костеневичи за 1529 - 1789
3950. Заявление Слизня Михаила о пожаре в имении Костыки и гибели документов. 1713
4101. Записи об уплате податей с имений Слизня Александра Мотыки и Княжники. 03.05.1671, 19.12.1672
Взято с http://vilejski-uezd.by/threads/fondy-niab-g-grodno.110/page-2?ysclid=l5pm4y82u3915092131 |
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 21 Nov 2022, Mon, 2:20 Заголовок сообщения: |
|
|
👉 НАЗАД - У МІНУЛАЕ👈
❗калі Ў ДЗЯВЯТКАВІЧАХ пастаяльцамі былі ТЫСЯЧЫ БАТАЛЬЁНАЎ❗
🔹 Турухтаны ці Батальёны, а менавіта так да сёньняшняга дня на Палесьсі называюць гэтых дзіўных птушак, тысячамі, як сьведчаць архіўныя матэрыялы, жылі на вежы палаца Сьлізьняў у Дзявяткавічах Новых.
🔸 ...Калісьці шмат чаго цікавага, прыгожага і ўнікальнага было ў гэтым маёнтку… калісьці і Слонімшчына наша звалася Паўночным Палесьсем…
🔹 Але балоты асушылі, прыгажосьці з птушкамі зьніклі, разбурылі палац з зімоваю аранжарэяй, занядбаны парк з завезенымі рэдкімі (больш за 120 відаў) расьлінамі, спалілі ўнікальную з вельмі рэдкімі старажытнымі кнігамі бібліятэку, музэй з рэдкімі артэфактамі… не стала вельмі прыгожай ліпавай алеі, якая вялася ад палаца да касьцёла, зьмянілі рэлігію і занядбалі касьцёл, зьнішчылі два млыны 9вадзяны і паравы), аўстэрыю з карчмою, рыбаводныя сажалкі і малочню, найсмачнейшыя сыры з якой з лёгкасьцю збывалі ў Гродна, Варшаве і ў Вільні...
☝ Гэты сумны сьпіс можна працягваць і далей, але лепш вярнуцца да батальёнаў і даведацца як ім да нас жылося ў Дзявяткавічах. І, напэўна, ім жылося ня дрэнна, бо жылі – панствавалі яны разам з яснавяльможным панствам у іх трохпавярховым палацы на самой вежы і на зімоўку лятаць адмовіліся 😊
увеличить до 1200x848
👍 Да людзей гэтая прыгожая і вельмі пацешная птушка прывыкае вельмі хутка і ў няволі зусім не сумуе. І гэта пацьвярджаюць мае знаёмыя пінчукі, які трохі і асьцярожна абрэзваюць крылы і птушка пагаджаецца і зімаваць і сябраваць.
ℹ ℹ ℹ
✔ Вид впервые описал как Tringa pugnax в 1758 году шведский зоолог Карл Линней.
✔ Турухтан – кулик, название которого произошло от восточного слова «курахтан», которым обозначали птиц, похожих на курицу. С латинского название турухтан переводится как «воинственный любитель драк».
✔ Турухтан (лат. Philomachus pugnax ) - перелетная птица из семейства бекасовых, размером чуть больше голубя. Летом гнездится на травяных лугах и болотах северной части Европы и Азии, предпочитая места, богатые животной пищей: водными и наземными насекомыми, а также их личинками.
✔Самки любят обосноваться в низине, где постоянно сыро, на влажных лугах, затоках рек, где много растительности, осоки, высокой травы, кустарников. Самцы в свою очередь проводят время на более сухих кусочках суши, поросших травой, болотным мхом. Такие места помогают пернатым, обеспечивая их пищей из стоячих заводей и укрытием.
✔ У турухтанов имеется одна особенность, которая достаточно редкая для куликов – они четко разделяют типы кормов в разные сезоны.
✔ Самцы не принимают участия в процессе высиживания, постройки гнезда, воспитания потомства.
✔ Птенцы турухтанов с первых дней уже достаточно самостоятельны, но предпочитают держаться рядом с матерью. Становятся на крыло приблизительно на 25-28 день жизни.
👎 Массовое осушение болот в конце XIX века привело к исчезновению многих гнездовий на территории Европы. Однако европейская популяция остается довольно многочисленной
🔹 Зимуют пернатые в поймах рек и озер в Западной Европе, Африке, Индии, Юго-Восточной Азии, на Ближнем Востоке, Больших Зондских островах и Филиппинах.
🔸 Некоторые сибирские популяции совершают длительные миграции в тропические регионы Западной Африки, пролетая туда и обратно до 30 тысяч километров. За одни сутки они могут пролететь расстояния до 300 км. Пересекая Сахару, пернатые преодолевают без отдыха около 1000 км.
🔹Турухтаны – почти беззвучная птица. Лишь гнездящаяся самка иногда издает негромкий крик, который можно охарактеризовать как короткое глухое кряканье. Изредка подобный звук издают самцы на току.
🔸 Естественными врагами турухтанов являются хищные птицы и звери. Также сокращению вида способствует хозяйственная деятельность человека: распашка земель, вырубка лесов, осушение болот.
🔹 Кроме того, на турухтанов ведется спортивная охота.
🔸Голландцы считают их мясо изысканным деликатесом. Традиционный метод его приготовления вызывает шок у большинства иностранных гурманов, незнакомых с особенностями местной кухни. Птиц готовят непотрошеными, а особым шиком считается поедание птичьих кишок, которых сдабривают кусочками сливочного масла. В прошлом этих куликов добывали в промышленных масштабах, например, зафиксировано, что в 1465 году в Англии, когда избрали архиепископа Йоркского, на праздничный стол было подано 2400 тушек турухтана.
🔹 Мясо турхана не очень жирное, поэтому для готовки лучше оставлять на тушке шкуру, чтоб сберечь мягкость и сочность. Во время приготовления лучше постоянно поливать собственным соком или добавить небольшой кусочек сала, тогда блюдо не подгорит, не пересохнет, и будет обладать чудным ароматом.
На домашней кухне он хорошо поддается жарке, тушению, запеканию, на его основе получаются вкуснейшие бульоны. Как мясо любой лесной птицы, турухтан великолепно сочетается с лесными продуктами – грибами, ягодами, травами, орехами.
🔥 В честь этой перелетной птицы был назван астероид 8763 Pugnax, который открыл в 1971 году голландский астроном Корнелис Йоханнес ван Хаутен.
увеличить до 1200x848 |
|
Вернуться к началу |
|
|
Nikolai
Зарегистрирован: 06.10.2017 Сообщения: 124
|
Добавлено: 28 Jan 2023, Sat, 1:25 Заголовок сообщения: |
|
|
З дасьледаваньняў Натальлі Сліж (Гродна)
СЯМ’Я АЛЯКСАНДРА СЬЛІЗЬНЯ, АШМЯНСКАГА СТОЛЬНІКА
Асаблівасьці шляхецкага грамадзтва можна ўбачыць праз гісторыю сям’і. Канкрэтныя гістарычныя прыклады даволі яскрава адлюстроўваюць тагачасныя звычаі, традыцыі, культуру і паказваюць, якім чынам яны рэгуляваліся ў сям’і. Прыкладам зьяўляецца сям’я Аляксандра Сьлізьня. Сьлізьні аднаго паходжаньня з Бутурлінымі, Пушкінымі, Мусінымі-Пушкінымі і іншымі [1]. Род Сьлізьняў зьвязаў свой лёс з Гарадзеншчынай праз Еўстахіо (1505-51), які атрымаў за панаваньнем Жыгімонта І маёмасьць у Ашмянскім павеце за ўдзел у вайне з Масковіяй [2]. З таго часу Сьлізьні сталі атрымліваць пасады ў гэтым павеце. Бацька Аляксандра быў падстоліем і стольнікам ашмянскім [3].
Па захаваных біяграфічных зьвестках аб Аляксандры нельга сказаць, што ён быў буйным палітычным дзеячам, але і не займаў апошнія пазыцыі. Яму перайшлі ўсе бацькоўскія пасады: ашмянскі стольнік і каралеўскі сакратар (1651). Акрамя гэтага, ён выбіраўся ад свайго
павета дэпутатам на канвакацыйны сейм 1648 г., па выбраньні Яна Казіміра і на сэйм 1655 г. У яго валоданьне ўваходзілі Дзявяткавічы, Костыкі, Матыкі, Княгінічы, Слукачашы [4]. Пасьля сьмерці братоў Мікалая, Станіслава і Яна Аляксандр застаўся адзіным спадкаемцам мужчынскага полу. Але прыклаў усе намаганьні, каб на ім род не скончыўся.
Першы раз ашмянскі стольнік ажаніўся 31 жніўня 1648 г. з Фядораю, дачкой Хрызастава Мялешкі, гродзенскага падкаморыя [5].
Паводле даравальнага ліста, ад жонкі ён атрымаў права распараджацца спадчыннай маёмасьцю: Дзявяткавічы ў Слонімскім павеце, Лаўна ў Гродзенскім павеце, Астравец, ці Багданшчызна ў Гродзенскім павеце, агароджаны двор у Гародні (28 сакавіка 1649 г.) [6].
Праз 4 месяцы яна зноў піша даравальны ліст на Дзявяткавічы. Фядора падаравала гэтую маёмасьць з «намовы людзкой і з каханьня да мужа», узнагароджваючы гэтым яго за ўсялякую пашану ў шлюбе[7]. Страціўшы бацьку, Хрызастома Мялешку, яна перайшла пад апеку
Быхавіцкага, гарадзенскага маршалка. Вядома, акрамя апекуна, у яе былі родныя, але па даравальным лісьце здаецца, што ў шлюбным стане яна знайшла ўзаемапаразуменьне са сваім мужам.
Аляксандр адказаў «дабром на дабро» і апісаў грошы ёй [8]. У гэтым шлюбе нарадзіліся 4 сыны: Аляксандр, Кшыштап, Ян, Стэфан і Ян. Аб лёсе першага нічога не вядома, Кшыштап і Ян памерлі
малымі. Стэфан Ян стаў ашмянскім земскім пісарам, трыбунальскім маршалкам, крэўскім старастам [9]. Ён адыграў важную ролю ў жыцьці зводных братоў і сясьцёр.
У шлюбе яны жылі 18 гадоў. У 1666 г. пасьля хвароб Фядора памерла [10]. Адносіны, якія склаліся за гэты час паміж мужам і жонкай, можна акрэсьліць як добрыя. Фядора перадала мужу ў валоданьне сваю маёмасьць на першым годзе жыцьця, адзначыўшы, што яна зрабіла гэта з прычыны вялікага каханьня да яго. Аднак тут трэба ўлічыць той факт, што нерухомасьць, якую атрымлівалі шляхцянкі ў спадчыну, калі ў сям’і не было сыноў, яны звычайна перадавалі мужу.
Фядора яшчэ агаварыла ў дакумэнце, каб далей спадчына перайшла сыну.
Разам муж і жонка далі фундуш царкве ў Дзявяткавічах для выратаваньня душ продкаў: 10 бочак збожжа, гарнец віна, фунт кадзіла, 5 фунтаў воску [11]. У дакумэнце прыводзілі імёны сваякоў, сярод іх бацька Аляксандра – Аляксандр і бацька Фядоры – Хрызастаў.
Арыгінальны дакумэнт указвае на тое, што фундуш быў зроблены, бо паміралі дзеці. І калі з другой жонкай аднаўляўся фундуш, то шлюбная пара таксама хацела гэтай ахвярай гарантаваць здароўе сваім дзецям [12]. Дакумэнты сьведчаць пра нядрэнныя адносіны ў сям’і, калі муж і жонка разам займаліся царкоўнымі справамі і дарылі маёмасьць адзін аднаму. Гэта сьведчыць і пра ўзаемаразуменьне і павагу між мужам і жонкай, што з’яўлялася важным паказальнікам
добрага шлюбу.
Калі з жонкай склаліся выдатныя адносіны, то з яе сваякамі было А.Сьлізьню значна цяжэй. Справа пачалася з-за Дзявяткавічаў, якімі валодалі яшчэ Мялешкі, Гедройцы, Свяхоўскія. На памежных тэрыторыях заўсёды ўчыняюцца нейкія пашкоджаньні, і вінаваты бок, звычайна, імкнуўся пазьбегнуць адказнасьці. У шэрагу судовых дакумэнтаў абвінавачваецца ашмянскі стольнік як ініцыятар наездаў на Кісялі і Прыхілы. Разам з ім прыцягвалася да адказнасьці другая жонка Алена Філіпавічоўна, бо яна ведала пра злачынствы мужа. У выніку Сьлізень вымушаны быў заплаціць за пашкоджаньні. Так скончылася справа, якая абмяркоўвалася ў Слонімскім гродскім і земскім судах, Трыбуналах ВКЛ у Наваградку, Менску і Вільні [13].
Праз 2 гады, у 1668 г., Аляксандр ажаніўся зноў. Яго жонкай стала Алена Філіпавічоўна, дачка Самуэля [14]. Яна ўнесла пасаг на суму 8 000 злотых. У сьпісе рухомых рэчаў былі пярсьцёнкі, завушніцы, спадніцы, шапкі, каптуры і іншае, што звычайна ўваходзіла ў рэестар пасагу [15]. За гэта яна атрымала вена ад мужа 12 000 злотых, запісанае на Дзявяткавічах [16]. За 14 год сумеснага жыцьця ў сям’і нарадзілася 9 дзяцей: 4 хлопчыкі і 5 дзяўчынак. Такі шматдзетны шлюб быў хутчэй выключэньнем, чым правілам у шляхецкім асяродзьдзі.
На адзінаццатым годзе шлюбу Алена аформіла даравальны запіс мужу. Яна вяртала вена – гэта палова яе рухомай маёмасьці – 9250 злотых [17]. Аляксандр мог распараджацца маёмасьцю да канца жыцьця. Потым яна пераходзіла дзецям. Другая палова маёмасьці разьмяркоўвалася між усімі дзецьмі. Цікава, што пры яе падзеле яна не абышла Стэфана Яна, свайго пасынка, адзначыўшы, што ён мае роўную долю ў мацярызне, як і яе дзеці. Сынам давалася 6 000 злотых, палова Костык і ўсе землі. Палова астатняй рухомасьці і кляйнот ішла старэйшай дачцэ Фядоры, а астатнія грошы разьмяркоўваліся між 5 дочкамі [18]. Даравальная нагадвае тэстамэнт. Напісана яна была за тры гады да сьмерці. Вядома, за гэты час з’явіўся і сам тэстамэнт. Аб ім ёсьць ускосныя згадкі, але, на жаль, ён не знойдзены аўтарам. Даравальная Алены Філіпавічоўны даволі стрыманая, у ёй амаль няма лірычных адступленьняў. Да мужа яна зьвярнулася адзін раз – «дабрадзей мой». Але зьяўленьне такога дакумэнта паказвае яе нядрэнныя адносіны да мужа і любоў да дзяцей.
Згаданы дакумэнт складзены досыць традыцыйна для ХVІІ ст. У першую чаргу, як таго патрабаваў звычай, шляхцянка зьвярталася да мужа, а потым – да дзяцей. Гэта звычайная практыка напісаньня дакумэнтаў у патрыярхальнай сям’і, дзе па рангу разьмяшчаліся наступным чынам: бацька, маці, сыны, дачкі.
Добраахвотнасьць гэтай даравальнай была пастаўлена пад сумненьне. У 1682 г. Алена Філіпавічоўна вымушана даць пацьвярджэньне папярэдняму дакумэнту ў Трыбунале ВКЛ [19].
З вышэйпрыведзеных дакумэнтаў відаць, што адносіны ў другой сям’і між мужам і жонкай, бацькамі і дзецьмі склаліся добра для ўсіх бакоў. Пасьля сьмерці бацькоў сытуацыя ў сям’і пачала мяняцца.
Аляксандр памёр да 1696 г. (Не! Aleksadner Kazimierz Ślizień - ...10.1610 - 26.01.1684). Асноўным апекуном маёмасьці і сям’і стаў старэйшы сын Стэфан Ян. Тэстамэнт бацькі не знойдзены, але яго існаваньне пацьвярджаецца зьвесткамі ў судовых справах. На Стэфана Яна накладваліся цяжкія абавязкі. Ён павінен быў даглядаць усіх дзяцей да паўналецьця, потым разьмеркаваць нерухомую маёмасьць між хлопцамі. Павінен быў выдаць замуж дзяўчат і даць ім пасаг. На момант апякунства Стэфан Ян ужо меў сваю сям’ю. (У 1682 г. ажаніўся з Ганнай Катлоўнай [20].) Значыць, ад першага шлюбу дзеці жылі пры ім.
Міхал Брунан зрабіў добрую кар'еру і займаў наступныя пасады: ашмянскі падстолій, смаленскі стольнік, пісар скарбны ВКЛ, судзьдзя Галоўнага Трыбунала ВКЛ. Ажаніўся з Евай Камароўнай у 1710 г. Мелі 2 дзяцей. Бенедзікт быў ашмянскім крайчым. Шлюб меў з Хрысцінай Фрулістроўскай. У іх нарадзіліся дзьве дачкі.
Андрэй займаў шэраг пасад: ашмянскі чэсьнік, каралеўскі ротмістар, браслаўскі стольнік. У шлюбе з Кіркораўнай меў 4 дзяцей. Антоні быў забіты пад Алькенікамі 18 лістапада 1700 г. [21].
Пасьля сьмерці Антонія яго маёмасьць падзялілі браты ў 1702 г. [22].
Калі яны дасягнулі паўналецьця, перад Стэфанам Янам паўстала задача падзелу маёмасьці між імі. Гэта быў вельмі складаны працэс, бо браты былі незадаволеныя падзелам, і справа трапіла ў каптуровы і земскія суды, а потым нават у Галоўны Трыбунал ВКЛ. Суды з прычыны спадчыны доўжыліся з 1696 г. па 1703 г. У 1698 г. браты аспрэчвалі падзел бацькоўскай і матчынай маёмасьці. Справу яны прайгралі і ў дадатак атрымалі грашовыя спагнаньні [23]. У гэтым самым годзе браты адмовіліся ад матэрыяльных прэтэнзій да старэйшага брата [24]. Пасьля сьмерці Антонія ў 1702 г. яго маёмасьць падзялілі між братамі ў 1702 г. [25] Але хутка ў Галоўным Трыбунале былі зафіксаваны 2 скаргі Стэфана Яна на братоў за захоп маёмасьці [26].
Як бачым, разьмеркаваньне маёмасьці ішло вельмі складана. Чым больш налічвалася прэтэндэнтаў, тым больш складана было задаволіць усе бакі. Для шляхецкай сям’і судовыя працэсы з прычыны гэтага былі звычайнай справай. Калі рашэньне суда не задавальняла адзін з бакоў, яго аспрэчвалі шмат разоў. Справа, пачатая ў земскім судзе, даходзіла да Галоўнага Трыбунала. Жаданьне атрымаць матэрыяльную карысьць пераважала над сваяцтвам.
З сёстрамі ў Стэфана Яна не было ніякіх судовых спраў. Аляксандр Слізень пакінуў у тэстамэнце распараджэньне аб пасагу 5 дочкам. Агульная сума грошай (18500 злотых) была запісана на Костыках. Яе падзялілі па 3700 злотых між усімі дочкамі. Пры перадачы маёнтка Костыкі Эразмам Янам Свехоўскім і яго жонкаю Тарэзай Петранэлай Слізень было адзначана, што Стэфан Ян даў ім добрае выхаваньне і дастойна выдаў замуж, справіўшы ім вясельле [27]. Старэйшую сястру Фядору выдаў ён замуж за Казіміра Фларыяна Сьліча, даў ёй пасаг грашыма 3 000 злотых і рэчамі 500 злотых, як распарадзіўся ў тастамэнце бацька. Таму сястра і яе муж не мелі да яго грашовых прэтэнзій [28]. Іаана была выдадзена за Дамініка Пуцяту, браслаўскага падчашага з пасагам 3 700 злотых [29]. Хрысціна стала жонкай Яна Керсноўскага, каралеўскага зямяніна. Атрымала 3 000 злотых і клейноты ў пасаг [30]. Тарэза была замужам двойчы: першы раз – за Эразмам Свяхоўскім, земскім судзьдзёю, як яе сёстры, мела ў пасаг 3 000 злотых і рухомыя рэчы [31], другі раз – за Абрамовічам. Юстына стала манахіняй базыльянскага кляштара ў Менску пры царкве Сьвятога Духа. Егумення Ганна Кактокузен атрымала пасаг Юдзіты ў памеры 3000 злотых і рухомыя рэчы, у рэестар якіх, акрамя сукенак, плашча і іншага, уваходзілі сярэбраныя келіх і лыжка [32]. Гэтыя рэчы абавязкова давалі тым, хто ішоў у манастыр. Пра лёс Алены, Людвікі і Ганны невядома нічога.
Стэфан Ян выканаў абавязкі апекуна, як гэта патрабаваў тэстамэнт бацькі і заканадаўства. Ім была зроблена велізарная праца, бо толькі ўладкаваць лёс 8 дзяўчат каштавала шмат грошаў. Прычым, калі глядзець па дакумэнтах, у яго не было памочнікаў у гэтай справе. Браты бацькі памерлі, а сваякі маці не ўзгадваюцца ў дакумэнце.
Гісторыю гэтай шляхецкай сям’і нельга акрэсьліць аднаплянаваю. З аднаго боку, гэта была тыповая патрыярхальная сям’я сярэдняга дастатку. У ёй добра прасочваецца дыфэрэнцыяцыя ў залежнасьці ад полу і ўзросту. Сваё справаводзтва яна вяла ў адпаведнасьці з заканадаўствам ВКЛ. Такія дакумэнты, як даравальныя, тастамэнты, скаргі, пастановы судоў, рэестры рухомых рэчаў, квіткі аб атрыманьні пасагу, фундушы сустракаюцца ў скарбніцы кожнай шляхецкай сям’і.
Нярэдкай з’явай у тыя часы быў другі і нават трэці шлюб. Зьвязана гэта было з вялікай сьмяротнасьцю. Першая жонка хварэла перад сьмерцю. Не зьдзіўляе, што Аляксандр перажыў і другую жонку, бо, нарадзіўшы за 14 год 9 дзяцей, вядома, яна вельмі паслабіла гэтым сваё
здароўе. У яе практычна не было часу на аднаўленьне сіл. Род займаў прыкладна адну і тую ж сацыяльную прыступку на працягу ХVІ-ХVІІ стст. Мужчыны атрымлівалі пасады ў Ашмянскім
павеце, служылі ў войску. Пасада «каралеўскі» сакратар досыць часта сустракаецца ў генэалягічным нарысе Сьлізьняў. Тыповым для таго часу з’яўляецца падтрымка царквы і ахвяраваньне ёй не толькі рэчаў, але і ўласных дзяцей. Але, з другога боку, сярод іншых шляхецкіх
семʼяў яе вылучае шматдзетнасьць, нядрэнныя адносіны ў сям’і, прызначэньне асноўнай апекі старэйшаму сыну.
Спасылкі
1. Брокгауз Ф.А., Ефрон И.А. Энциклопедический словарь. –Т.ХХХ. – СПб., 1900. – С.362.
2. Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ў Гродне. Ф.1663.
Воп.1. Спр.1. Арк.1.
3. Тамсама.
4. Тамсама. Арк.2.
5. НГАБ у Гродне. Ф.1663. Воп.1. Спр.57. Арк.1.
6. Тамсама. Спр.70. Арк.1-1адв., 4-5адв.
7. Тамсама. Спр.1548. Арк.1.
8. Тамсама. Спр.70. Арк.1-1адв.
9. Тамсама. Спр.1. Арк.1.
10.Тамсама. Спр.57. Арк.1адв.
11. АВАК. – Т.9. Акты Главного Литовского Трибунала. – Вильна, 1880. – С.144.
12. НГАБ у Гродне. Ф.1663. Воп.1. Спр.1552. Арк.1-3.
13. Тамсама. Спр.1568. Арк.4-4адв,6-6адв. Спр. 2452. Арк.1-1адв.,4-5.
14. Тамсама. Спр.1. Арк.2.
15. Тамсама. Арк.1-1адв.
16. Тамсама. Спр.57. Арк.2.
17. Тамсама. Спр.75. Арк.3.
18. Тамсама. 3адв.
19. Тамсама. Спр.1551. Арк.1-2.
20. Тамсама. Спр.1. Арк.2.
21. Тамсама.
22. Тамсама. Спр.54. Арк.51-51адд
23. Тамсама. Арк.23-36.
24. Тамсама. Спр.57. Арк.9.
25. Тамсама. Спр.54. Арк.51-51адв.
26. Тамсама. Спр.57. Арк.25, 28-28адв.
27. Тамсама. Спр.3882. Арк.1-1адв.
28. Тамсама. Арк. 7.
29. Тамсама. Спр.96. Арк.1-2.
30. Тамсама. Спр.97. Арк.1-2.
31. Тамсама Спр.95. Арк.1-2.
32. Тамсама. Спр.84. Арк.3,4. |
|
Вернуться к началу |
|
|
Valery Zeliazei
Зарегистрирован: 01.02.2011 Сообщения: 1463
|
Добавлено: 28 Jan 2023, Sat, 21:20 Заголовок сообщения: |
|
|
Nikolai
Во время посещения Новодевятковичи, меня интересовал исключительно костел св. Петра и Павла, а как оказалось, в округе столько всего интересного, благодаря вышеизложенному материалу.
Продолжаю следить за темой! |
|
Вернуться к началу |
|
|
|
|
|
|
|
Вы не можете начинать темы Вы не можете отвечать на сообщения Вы не можете редактировать свои сообщения Вы не можете удалять свои сообщения Вы не можете голосовать в опросах Вы не можете вкладывать файлы Вы не можете скачивать файлы
|
|