Форум сайта «Глобус Беларуси»

[Валацуга]

10 лютага 1938 г.

Вязьма. Месца турмы. Расстраляны помнік.

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

Праўда, РјРЅРµ С– Р· тым, С– Р· тым матывам аднолькава ўяўляецца тое трагічнае С– нялепае для нас, адраджоных беларусаў, што чужыя для нас людзі, РЅРµ заўважаючы РЅР° сабе яшчэ РЅСЏ скінутай С–РјС– сваёй нацыянальнай прапітанасці, прыйшлі РґР° нас Р· інтэрнацыяналам толькі РЅР° вуснах, Р· СЏРіРѕ толькі фікцыяй Сѓ сваіх мазгох, С– Р· фанатычнай безміласэрнасцю ўзяліся рабіць Р· беларускай нацыі толькі РіРЅРѕР№ РЅР° градкі для ўзрашчывання сваёй фікцыі інтэрнацыяналу. Рћ, Р±СѓРґР·СЊ СЏРЅС‹ прокляты! (Максім Гарэцкі «Р”Р·РІРµ душы»)

[Валацуга]

1920-Рµ – 1940 РіРі.

Катынь.
Месца масавых растрэлаў савецкіх грамадзян у 1920-1930-х гадах, а таксама палонных афіцэраў польскай арміі (каля 4500 чалавек) у красавіку-траўні 1940 г. Колькі сярод іх было беларусаў - невядома.

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 900x1200

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

1928-1945 РіРі.

Аляксандр Твардоўскі.
Дзед паэта - Гардзей Твардоўскі - беларус, перадаў свайму сыну мянушку "пан Твардоўскі", а ўнук аздобіў сваю паэзію беларускімі словамі.
Ваенным карэспандэнтам удзельнічаў у паходзе ў Заходнюю Беларусь.
Публікацыя найбольш вядомага твора - "Васіль Цёркін" - пачалася 4 верасня 1942 РіРѕРґР° Сћ 247-Рј нумары газеты Беларускай ваеннай акругі «РљСЂР°СЃРЅРѕР°СЂРјРµР№СЃРєР°СЏ правда» (сёння - «Р’Рѕ славу Р РѕРґРёРЅС‹»). Таксама тут працавалі Аляксей РЎСѓСЂРєРѕСћ С– Міхась Лынькоў.
Не маглі і мы не заехаць на радзіму паэта - хутар Загор'е.

увеличить до 1200x900

На хуторе Загорье
Росли мы у отца,
Зеленое подворье
У самого крыльца. ("На хуторе Загорье")

увеличить до 1200x900

Кому была бы той одной,
Что с нами в радости и в горе,
Как юг иль степь душе иной,
Как взморье с теплою волной,
Как РјРЅРµ навек РјРѕРµ Загорье… ("Р—Р° далью - даль")

увеличить до 1200x900

На хуторском глухом подворье,
В тени обкуренных берез
Стояла кузница в Загорье,
� при ней с рожденья рос. ("За далью - даль")



На хутор свой Загорье,
Второй у батьки сын,
На старое подворье
Пришел, стою один. ("На хуторе Загорье")

[Валацуга]

4 верасня 1942 года

Васіль Цёркін.

Теркин - кто же он такой?
Скажем откровенно:
Просто парень сам собой
Он обыкновенный.

увеличить до 1200x900

Смотрит он:
- А вы откуда? -
Отвечаю:
- Так и так,
Сам как раз смоленский буду,
Может, думаю, земляк?

увеличить до 1200x900

Падобна на тое, што Васіль Цёркін, як і Твардоўскі, смаленскі беларус. Каб пераканацца ў гэтым, чарговы раз перачытаў паэму з... калькулятарам.
Слова "хата" трапляецца на яе старонках 12 разоў;
завируха - 3;

В поле вьюга-завируха,
В трех верстах гудит война.
На печи в избе старуха,
Дед-хозяин у окна.

суд да справа - 1;
росстани - 1;
хлопец - 13;

Сам стоит с воронкой рядом
� у хлопцев на виду,
Обратясь к тому снаряду,
Справил малую нужду...

костра (ад каторай "кастрычнік") - 1;
зарецкой (на зарэЧНай) - 2;
поспеть (не пра садавіну і гародніну) - 1;
пораненый - 2;
вечерка - 1;
стежка - 2;
межа - 1;
смак - 1;
кажет - 1;
богато (у сэнсе "много") - 1;
тою - 1;
хлев - 1;
копец - 1.

увеличить до 1200x900

Но ещё не знал я, право,
Что с печатного столбца
Всем придёшься ты по нраву,
А иным войдёшь в сердца.

***
Балагуру смотрят в рот,
Слово ловят жадно.
Хорошо, когда кто врет
Весело и складно.

[Валацуга]

1941-1945 РіРі.

Срок иной, иные даты.
Разделен издревле труд:
Города сдают солдаты,
Генералы их берут.
(«Р’асилий Теркин»)

Напэўна, можна сказаць шмат, але з таго, што сустрэлася нам на вуліцах.

Вязьма. Мемарыяльная шыльда Канстанціну Заслонаву на будынку чыгуначнага вакзала.

увеличить до 1200x900

Уладзімір Курыленка

увеличить до 1200x900

Нарадзіўся ў Бабінічах Віцебскага раёна. Смяротна паранены 13 траўня 1942 года ля вёскі Саленікі. У 1947 годзе перазахаваны на Алеі Герояў.

увеличить до 1200x900

Марыя Акцябрская. Жанчына-танкіст.

увеличить до 1200x900

Свой апошні бой прыняла пры вызваленні Беларусі - 18 студзеня 1944 года ля вёскі Крынкі Лёзненскага раёна.

увеличить до 1200x900

Смаленскі беларус - Міхаіл Ягораў. Узняў Сцяг Перамогі над Рэйхстагам. Трагічна загінуў у 1975 годзе. Таксама пахаваны на Алеі Герояў у Смаленску.

увеличить до 1200x900

Апошнія гады жыў у Рудні.

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

Брэсцкая крэпасць і Мінск на Алеі Герояў у Смаленску.

увеличить до 1200x900

увеличить до 1200x900

[Валацуга]

увеличить до 1200x900

Сустрэлі гэты помнік выпадкова. Ведаю, што беларус. Але тэма беларускага Смаленска настолькі перанасычана войнамі і забойствамі, што капацца ў тым, якім чынам яшчэ адзін вайсковец звязаны з гэтым горадам, німа ніякага жадання.

[Валацуга]

На гэтым можна было б паставіць кропку ў гэтай вандроўцы, але хочацца нечага лірычнага - спеваў, а не стрэлаў. Здавалась, не было чым скончыць, пакуль не дапамог сваім каментарам Мікалай Нікалаеў:
"Таленавітая прадстаўніца шляхетнай смаленскай СЃСЏРј’С– Варанцоў. Беларуская шляхта ад 15 веку".
Канешне, гэта Вольга Варанец да магілы якой мы завіталі на смаленскія Ціхвінскія могілкі.

увеличить до 1200x900

А где мне взять такую песню -
� о любви, и о судьбе,
Да чтоб никто не догадался,
Что эта песня Рѕ тебе…

[Валацуга]

Эпілог

увеличить до 1200x900

Смаленск цяпер - адно Р· напрыгажэйшых С– націкавейшых местаў Беларусі. Места гэта перахавала гэтулькі памятак слаўнае беларускае мінуўшчыны, СЏРє можна ніякае РґСЂСѓРіРѕРµ. Праўда, Сѓ большасці, СЏРЅС‹ ляжаць Сѓ руінах, засыпаных зямлёю. Але гэтыя СЂСѓС–РЅС‹ павінны быць дарагімі кожнаму беларусу. Р—-пад маскоўскага налёту, асеўшага РЅР° Смаленску, СЏРЅС‹ найвыразней гавораць аб тым, што тут беларуская зямля была,ёсць С– Р±СѓРґР·Рµ. (Аркадзь Смоліч, “Географія Беларусі”).

***

увеличить до 1200x900

Что же, всех и не увидишь,
С каждым к росстаням не выйдешь,
На прощанье всем нельзя
Заглянуть тепло в глаза.
(«Р’асилий Теркин»)

***

увеличить до 1200x900

А ещё мир прекрасен потому, что можно путешествовать. (Мікалай Пржэвальскі)

***

увеличить до 1200x900